Sas manifestatziones de su setore agrìcolu sunt alluende sas carreras de Germània, Frantza, Bèlgiu e Ispagna, e como fintzas de Itàlia e Sardigna (sa crònaca de sas primas movitias las agatades inoghe). Sas resones de sas lamentas sunt duas: torrare borta pro su chi pertocat sas medidas pro batalliare contra a sas mudantzas de su clima e posca mantènnere sas tassas artas o sas proibidas a sos produtos chi benint dae fora de su Continente. Ma sa retòrica de s’UE mala e coghedda e sos traballadores assolados, custa borta non bastat: est prus complicadu.
Difatis, su 25% de totu sos agiudos europeos, belle 55 milliardos, andat a su setore de sos sartàrgios chi però pesat petzi s’1,4% de su PIL de s’Unione. Sos agiudos sunt una boghe manna de sos balàngios de sas aziendas agrìcolas: cun dinari chi lompet pro megiorare sas istruturas ma, cun sos tìtulos PAC ligados a sos cantos de terra, fintzas pro abarrare in sas biddas a tesu de sas tzitades. In una crisi ispartzinada in totue, sos traballadores de su sartu in su 2022 ant ismanniadu su rèditu pro capite de s’ùndighi pro chentu.
S’Europa gastat totu custos soddos pro contivigiare su territòriu, pro sarvare sas biddas piticas, pro amparare sa produida de su màndigu. In cuncàmbiu at postu règulas de calidade pro sa petza, su casu e sos frutos de sa terra. Como cun sa crisi climàtica s’UE est proende a pònnere làcanas noas: lassare pasare su 4% de sos sartos pro onni annu, gasi da amparare sa bio-diversidade; proibire carchi insetitzida in prus, mescamente sos prus dannàrgios. Carchi Paisu, comente sa Frantza, cheret menguare puru sos agiudos pro sos carburantes chi faghent prus luòngiu; in Itàlia est istadu postu comente punna, ma galu non si nd’est mancu faeddadu. A sos assòtzios de setore custas medidas no agradant e in prus sunt pedende proibidas prus fortes pro sa petza sintètica e sa farina de babbautzu, ma finas pro sa lòmpida in Europa de produtos chi benint dae sos USA, e dae su Sud Amèrica. Est craru chi timent sa cuncurrèntzia de aterue, in unu mercadu chi est tuteladu meda.
Ponende a banda sa possibilidade chi custas movitias siant tzucadas pro resones eletorales, abbarrant una possibilidade de meledare cale istrada si cheret sighire; cale punna nos depimus pònnere pro s’ambiente e cale pro sa massaria, serende·si chi si su primu andat male, sa sigunda non s’at a sarvare.
Gabriele Tanda
Leave a comment