Su fumetu in Sardigna: sa làcana de sa literadura in sardu

Su fumetu in Sardigna: sa làcana de sa literadura in sardu

Leade una pedrighedda, niedda o arba, minuda e cuadrada: gasi coment’est balet pro sas sustàntzias chi at intro. E su matessi acontesset si nde leades unu muntone de sa matessi genia: sunt de prus ebbia. Ma si nde ponides un’a costàgiu de s’àtera, cun un’idea intro de bois, a bellu a bellu naschet unu mosàicu chi balet prus meda de cad’una pedra. Est cussu chi est capitadu in Nùgoro cun Cada Contu sa manifestatzione chi at aunidu sos fumetistas sardos. Onniunu tenet un’istòria, calicunu est de primore non in Itàlia ebbia, ma in su mundu: ma annotados gasi, totus paris, assimìgiant a unu disignu cun unu sensu.

Su fumetu, comente lu connoschimus, est nàschidu a s’agabbu de s’Otighentos in Amèrica. A Itàlia est lòmpidu pagu a tardu, ma sa Sardigna b’est giai dae s’incumintzu. Giovanni Manca, casteddaju, traballat in su «Corriere dei piccoli» in sos primos annos de su Noighentos. In sa segunda gherra mundiale Aurèlio Galleppini, cussu chi s’at imbentadu sa gràfica de Tex, fiat in Sardigna e at insingiadu a disignare in Casteddu finas a s’agabbu de sa gherra.

In sos annos Chimbanta sunt nàschidos pinnas de gabbale de su fumetu sardu, comente Igort o Bepi Vigna. Su primu est famadu comente disegnadore e contadore e at publicadu e traballadu in totu su mundu; s’àteru est famadu in Itàlia, e non in ie ebbia, pro s’iscritura de custa casta de contos. Vigna est de importu ca in sos annos Nonanta at abertu un’iscola de fumetu in Casteddu, sa Sardinian School of Comics – chi como si narat Centro Internazionale del fumetto – chi at imparadu a meda gente sos traballu chi pertocant custa genia de arte.

Torra in sos annos Noranta e torra in Casteddu, sos frades Tremulo ant inghitzadu a imprentare Fisietto, unu fumetu pro fàghere a rìere iscritu in suspu casteddaju, ammisturadu cun s’italianu e su sardu. Unu sutzessu mannu chi est duradu finas a su 2012. Sunt custos annos cussos prus de importu pro su fumetu in Sardigna, giòvanos medas si nche acùrtziant a cust’arte e l’istùdiant e medas de custos si nche disterrant pro bi traballare in fora. Dae chie abarrat inoghe naschent assòtzios medas cun s’idea de ispartzinare bene sa connoschèntzia de sas istòrias illustradas in Sardigna. Oe in die, una de cussas prus de importu si narat Chine Vaganti in ue bi istant gente de onni giassu de s’ìsula.

Totus custos artistas chi traballant in mesu mundu, o chi istant inoghe, postos a pare faghent unu disegnu aunidu? Custa paret sa dimanda chi at ghiadu Manuelle Mureddu pro fraigare Cada Contu. Iscritores e disegnadores si sunt addobiados in Nùgoro, ant faeddadu e ant bogadu a campu in una mustra s’istòria issoro. In onniune, si unu la chircat, s’agatat carchi elementu chi lu ligat a s’ìsula, e in medas ant istichidu in sas pàginas issoro riferimentos cuados a sa cultura nostra.

Ma in totu custu panorama a bi mancare est mescamente una cosa: unu fumetu a sa sèria in sardu ladinu. Carchi proa bona l’at fata Manuelle Mureddu e pagos àteros, ma sunt frores assolados. Non b’est unu contu longu e de gabbale cun immàgines e nueddas totus sarda: sa majoria non impreant sa limba de s’ìsula. Su fumetu est sa làcana in ue sa literadura sarda non est galu lòmpida. Finas a como.

Gabriele Tanda

Leave a comment

Send a Comment

S'indiritzu email tuo no at a èssere publicadu. Is campos pedidos sunt signados *