Sos patimentos (linguìsticos) de Oreste

Sos patimentos (linguìsticos) de Oreste

de Giagu Ledda

oreste

De Oreste Pili ammiro sa coerèntzia! Sàbadu at faeddadu in Cabuterra, in sa presentada de su libru de Pepe Corongiu, e sa prima cosa chi at naradu est istada chi “no at comporadu su libru cando at ischidu chi fiat iscritu in italianu.”

Sa coerèntzia de Pili, e su coràgiu, sunt connotos giai dae cando, a minore, si fiat opostu cun totu sas fortzas suas, a si fàghere comporare sa grammàtica e su sussidiàriu (tando si naraiat gasi) de sa limba italiana. “Custa est colonizatzione” naraiat a sa maistra e luego a sos professores de s’iscola mèdia e de su litzeu. “Ogni limba in logu suo; s’italiana in Italia e sa sarda in Sardigna. Bois istudiades a Manzoni, Pascoli e D’Annunzio e nois a Lobina, Peppinu Mereu e Montanaru. Ello!” Àteru che “Dall’Alpi alle Piramidi, dal Manzanarre al Reno”, isse, in su litzeu declamaiat: “Dae sa Ghenna de Arghentu a Barùmini, dae su Tirsu a Flumendosa”. Custu est s’òmine.

Binta sa batalla in contra de sa limba italiana colonizadora, su sardu difatis como est perfetamente normalizadu in Sardigna, in s’iscola sa limba nostra tenet dignidade aguale a s’italiana, su Nostru però, atzetende acriticamente immàgines de sa Sardigna chi dant tzertos ambientes acadèmicos (chi pro semplitzidade podimus nàrrere orientalistas), s’imbentat pro su sardu, mègius li sugerint, sa “dopia norma” iscrita ca, giurat isse, “….. su sardu tenet duas ancas, su Campidanesu e su Logudoresu, e duncas custas duas variedades devent èssere impreadas ognuna in logu suo, sena colonizatzione, comente ant chircadu de fàghere custu merie in Cabuderra. Duncas su sardu in s’iscola devet èssere su Campidanesu de is Arrègulas in Bàsciu (ite paràula fea) e su Logudoresu (galu sena norma, ma de fàghere luego) in Susu (àtera paràula fea).” Si in contu de contare sas ancas de su sardu Pili aeret artziadu sa mirada, diat àere bidu chi su sardu tenet in antis de totu una conca. Mah!

Sigomente Pili at istudiadu Limba e Literadura Tedesca a seguru ischit chi naramus tedescu in riferimentu a sa limba iscrita, tedescu istandard o Hochdeutsch, ma non devimus ismentigare chi esistit una variedade àmpra de dialetos tedescos. Su Hochdeutsch, comente limba iscrita, no est nàschidu dae unu cuncretu, ma dae diferentes dialetos. Sos tedescos faeddant comente cherent, limba de su logu, limba istandard o un’ammisturu, e si cumprendent paris, francu cun sos dialetos tedescos isvìtzeros. Cando però iscrient in tedescu, totus lu faghent in Hochdeutsch; custu est su tedescu chi imparant in iscola, custu est su tedescu iscritu chi dant a connòschere a su mundu. Non bi lu devo ammentare deo a prof. Pili.

E sighende cun su chi iscriet: “Su bonu est chi apo bidu, in Cabuterra, chi unos cantos ant faeddadu in campidanesu e àteros in logudoresu, sena peruna dificultade, a si cumprèndere.”

 
E tando comente la ponimus, su professo’. In Germania podent faeddare Hamburgerisch, Kölsch o Bayerisch ma devent iscrìere Hochdeutsch, e in Sardigna in càmbiu non podimus faeddare cada unu comente at imparadu in domo e a su matessi tempus iscrìere totus a una manera? E sa manera la tenimus: sighende sas règulas de sa LSC chi si ponet in una positzione intermèdia intre sas variedades e est sa limba sarda iscrita de s’Amministratzione de sa Sardigna. Non si tratat nen de s’uresu e nen de su cabuterresu, ma de sa limba natzionale nostra. Su nùmene si li podet finas cambiare, li podimus nàrrere Sardu Literàriu, Sardu Istandard, su chi importat est chi sa Sardigna tèngiat una limba iscrita ebbia.
No est difìtzile a lu cumprèndere, su professo’, àplichet a su sardu su chi ischit de su tedescu e finas de s’italianu.

 

foto leada dae sa retza

Leave a comment

Send a Comment

S'indiritzu email tuo no at a èssere publicadu. Is campos pedidos sunt signados *