de Salvatore Serra
Sas minorias linguìsticas si devent agiuare a pare. E duncas podet acuntèssere chi unu libru iscritu in sardu podet èssere de agiudu e de acunortu pro sos friulanos chi peleant pro sa limba issoro.
Semus faeddende de “S’intelligèntzia de Elias”, su romanzu in sardu publicadu de reghente dae Pepe Coròngiu. S’autore est tzucadu a Ùdine in ocasione de su festival literàriu balorosu “Vicino Lontano” (“Probianu Larganu”). Issu at presentadu s’òpera comente acuntèssida literària resessida de impreu cuntemporàneu de una limba minoritària pro una produtzione editoriale ‘normale’, chi at paradu fronte a sa proa de sa crìtica ispetzializada, de su mercadu e de sos letores.
S’addòviu l’ant fatu in su Salone de su Pòpulu de Ùdine, cun sa collaboratzione de s’ARLEF (Agentzia regionale de sa limba friulana) e de s’assòtziu locale de sos sardos residentes in Friuli Venezia Giulia, ghiadu dae Domìnigu Mannoni.
Est istadu un’eventu dedicadu a sa literadura in limba minoritaria in Itàlia e in Europa (in una regione chi bantat sa presèntzia de 3 limbas amparadas, friulanu, islovenu e germànicu) moende dae s’òpera chi est faghende arresonare sos espertos de literadura sarda: unu politziescu distòpicu ambientadu intre su 2030 e su 2038 chi, cun unu contu chi ponet su letore in birbìlliu, resessit a rapresentare sos temas prus caentes de sa situatzione sotziale e culturale de sa Sardigna, e in ue s’autore nos ispantat pro s’impreu modernu de sa limba, pro sas temàticas cuntemporàneas e pro una letura fàtzile finas pro chie no est espertu.
S’attore Paolo Mutti nd’at lèghidu unos cantos bìculos traduidos in friulanu, cando chi s’autore at arresonadu cun s’iscritore friulanu Gianluca Franco a pitzu de sas prospetivas de sas literaduras minoritàrias, in foras de sos ischemas oleogràficos e de sos istereòtipos. Su dibàtidu l’at moderadu Gabriele Zanello, professore universitàriu espertu in limbas minoritàrias.
Totu custu est acuntèssidu in sa curnitza de una kermesse caraterizada dae addòvios, dibàtidos, arresonadas, cunferèntzias, letziones, leturas, mustras, ispetàculos e projetziones chi ant ocupadu pro 4 dies prenas su tzentru istòricu de sa tzitade e unos cantos palatzos galanos cun nùmenes de importu de sa literadura e publitzìstica italiana e europea.