Siamajore e s’autodeterminatzione de sas élites (ma sena limba)

Siamajore e s’autodeterminatzione de sas élites (ma sena limba)

de Pepe Coròngiu

S’àtera die  fia lìberu (cosa rara) e mi nche so andadu curre curre a Siamajore.

In sa bidda a canta de Aristanis, sa Comuna aiat organizadu unu cunvegnu chi pariat galanu subra ‘Sas bias de s’inidipendèntzia e s’autonomia. Visiones a cunfrontu’. Relatores de primore e apretu mannu de sa chistione catalana: si votat cras pro su referendum indipendentista e in Sardigna totu sos partidos ‘sardos’ sunt ammajados dae sas balentias de Bartzellona.

Pro ite mi lu depia pèrdere? So andadu. E so arribadu belle belle puntuale, su dibàtitu fiat comintzadu dae unos cantos minutos. B’aiat amigos e amigas. Ite presu. Intendimus custa classe dirigente ite narat, apo pensadu.

Su mamentu prus atzudu est istadu cando in finitia una sennora at pesadu sas boghes a Antonello Cabras, presidente de sa Fondazione bancaria prus de importu de Sardigna. ‘Vostè giai istat bene cun s’istipèndiu de sa Regione (sic) chi tenet, ma nois istamus male ca semus sena dinari. E fìgiu meu si nch’est dèpidu andare fora’. Un’àteru cando unu sennore faghet notare chi faeddant, sena si pigare sa responsabilidade de sos disacatos polìticos-econòmicos, sos chi ant guvernados pro dècadas in Sardigna. Disisperu impolìticu? Arrennegu populare ingiustu contra a sa classe dirigente? Populismu? Forsis.

Sa sìndiga Anita Pili e su moderadore Vito Biolchini ant chircadu de sessare sa briga narende ‘Su tema de oe no est cussu’, ma in capas sa chistione, prus chi non s’autodeterminatzione, est pròpriu sa distàntzia siderale intre sos arresonos de sas èlites e sos problemas econòmicos de sa gente comuna in Sardigna.

Sa Catalugna est in un fase eròica, ma in Sardigna imbetzes, cun su fallimentu de su guvernu Pigliaru, parimus semper a unu puntu mortu finas pro gestire una simple autonomia chi est gasi de nùmene ebbia. E tando partidos e òmines polìticos sunt pensende a àteru.

Sa punna de sa ‘mesa’ de Siamajore fiat cussa de abbaidare a sa crisi e chircare de fàghere propostas pro nde essire. Progetualidade contra a disisperu. In s’interpretatzione prus deghile chi si nde potzat dare.

Segundu Giammario Demuru, catedràticu de deretu costititzionale, s’autonomia est istada una conchista manna, su contràriu de su fascismu, comente naraiat Lussu. ‘Deo so finas federalista – narat su giai assessore regionale chi però at sustènnidu sa riforma anti autonomista de Renzi e si nch’est dèpidu andare – ma su federalismu no est in intro de s’ordinamentu nostru’. Difatis.

‘Su pòpulu sardu, annos a como, at votadu unu referendum pro un’assemblea costituente – at naradu Christian Solinas, segretàriu natzionale Psd’az- ma nemos l’at posta in agenda. Sa situatzione de como l’aiat prenetada Mario Melis, cando faeddaiat de sardismu difùndidu. S’idea mia est comente sa de Melis chi faeddaiat de indipendèntzia comente interconnessione e non de separatismu. S’indipendèntzia est una manera de s’abèrrere de prus a su mundu, de àere unu atinu mègius’.

Pro Paolo Maninchedda, leader de su Partito dei Sardi, un’istadu nou podet nàschere in Europa, ca est giai capitadu, cando b’est sa sostenibilidade polìtica. Su problema de sa Sardigna est sa crisi econòmica e finantziària ca mancat su dinare finas pro acontzare sos caminos. Tocat a ismanniare poderes, deretos e richesa. Sa tesi de s’ex segretàriu de su Partidu Popolare, ex esponente de Progetto Sardegna e Psd’az, est chi dende prus podere a sa classe dirigente locale si podet tocare sa leva fiscale e fàghere crèschere su PIL sardu. E dae in cue gherrare pro soberania. Servit però coesione interna, mentres sos polìticos sardos colant su tempus a ingiuliare e brigare tra issos e posca non si resessit a recuperare. ‘Unu puntu de acordu pro custu progetu – at sutalineadu- intre autonomistas e indipendentistas si podet agatare’.

Custa visione at cajonadu s’aficu de Antonello Cabras chi at fatu a cumprèndere chi s’àndala si podet praticare, finas si s’obietivu finale de s’indipendèntzia issu non lu cumpartzit. Però sa Costitutzione proposta dae su Pds li praghet ca bi agatat cussa italiana traduida in sardu. ‘Bivimus in unu mundu de interdipendèntzias e sa Sardigna tenet unu problema de gastos infrastrutturales chi sena un’istadu o un’Unione Europea de riferimentu non podimus barigare’. A sa sola non bi la faghimus. E non so cumbintu – at acraridu – chi su chi detzidimus nois e non sos italianos siat semper giustu. Pensamus a sos investimentos pro sas condutas ìdricas chi depiant isvilupare s’agricoltura e non l’ant fatu’.

Cabras est coerente, apo pensadu Sighit a resonare comente at semper resonadu sa classe dirigente de manca in Sardigna. Sa dipendèntzia est unu fatu istruturale. Antzis est isolamentu. Peruna ispera. Perunu cambiamentu o rivolutzione culturale. Non si numenat mancu su federalismu chi in sos annos 80 fiat de moda. Maninchedda, comente sena chèrrere s’est naradu, traduet in sardu (si fa per dire) modellos polìticos italianos. E tando andat bene. S’alleàntzia intre autonomistas e indipendentistas economitzistas, si s’at a fàghere, at a èssere unu cartellu de élites chi depent agatare una manera noa pro mandare a dae in antis cosa betza e fallimentare, ma chi, pro issos, est sa cosa mègius chi podet merèssere sa Sardigna.

B’at un’idea negativa e pessimìstica de Sardigna a fundamentu de sas classes dirigente nostras. Unu negatzionismu de prospetivas.

Totu custu est craru cando su moderadore Biolchini introduet, a lenu a lenu, sa chistione de sa limba (chi in Catalugna est tzentrale pro sa coesione sòtziale e sa crèschida econòmica, mancari chi in Sardigna nemos l’atroghet). Cabras non nde faeddat, Solinas faghet cumprèndere chi sena economia sa limba non binchet, Demuro en passant e Maninchedda tranchant chi negat, comente semper, cun pagas paràulas, su problema de una limba natzionale: ‘In Sardegna abbiamo parlato sempre molte lingue e ci siamo capiti’.

Nde so torradu a domo tristu. Mi paret prus coerente Cabras chi sighit a nàrrere sas cosas chi at semper naradu e sighit a mantènnere unu sistema a manera abbista. S’indipendentismu italianista de sos filòlogos acadèmicos sighit a non mi cumbìnchere. E non mi cumbinchet ca est de badas a fàghere un’istadu si non faghes sa natzione. E sena limba, a fàghere una natzione de italòfonos isolanos sena identidade mi paret unu separatismu provintziale ebbia sena resones chi podent bàlere in sede internatzionale. Ma tando proite su Molise o sa Basilicata puru non podent abèrrere un’agentzia de sas intradas e pedire s’indipendèntzia?

Mi nde torro a domo colende dae sa SS131. Mancu unu cartellu in sardu pro chentu chilometros no in tamen annos ormai de guvernu filològicu “indipendentista” de s’assessoradu de sos traballos pùblicos.

 

Leave a comment

Send a Comment

S'indiritzu email tuo no at a èssere publicadu. Is campos pedidos sunt signados *