S'autonomia fiscale de su Paisu bascu

de Sarvadore Serra –

In Sardigna faeddamus meda de autonomia fiscale, de cuntierra de sas intradas, de tìtulu 3 de s’istatutu.  A bias, però, podet èssere de profetu a abbaidare ite faghent in logu istràngiu. Fintzas in Euskadi, pro nàrrere, tenent un’istatutu de autonomia. E, cosa curiosa, fintzas in custu istatutu sa parte chi tratat de sas  intradas est su tìtulu 3.  Ma cun carchi diferèntzia dae nois.

TÌTULU  3

 

(Finàntzia e Patrimòniu)

 

Art. 40 – Pro sa pràtica e su finantziamentu adeguadu de sas cumpetèntzias suas, su Paisu Bascu at a dispònnere de sa Finàntzia Autònoma sua.

 

Art. 41 – 1. Sas relatziones de òrdine tributàriu intre s’Istadu e su Paisu Bascu  las ant a  regulare cun su sistema forale traditzionale de s’Acordu  Econòmicu o Cunventziones

2. Su regìmene de Acordu at a sighire custos printzìpios e fundamentos:
3. a) Sas istitutziones cumpetentes de sos Territòrios Istòricos ant a pòdere mantènnere, istabilire e regulare, in intro de su territòriu issoro, su regìmene tributàriu issoro, tenende contu de s’istrutura generale impositiva de s’Istadu, de sas normas prevididas dae s’Acordu pro su coordinamentu, s’armonizatzione fiscale e sa collaboratzione cun s’Istadu, e de sas normas aprovadas dae su Parlamentu Bascu pro sas matessi finalidades in intro de sa Comunidade Autònoma. S’Acordu l’ant a aprovare cun una Lege
4. b) De s’esatzione, gestione, licuidatzione, riscossione  e ispetzione de sas tassas, francu  sas chi  faghent parte de sas Intradas Doganales e sas chi in su tempus presente si incassant cun sos Monopòlios Fiscales, si nd’ant a interessare, in cada Territòriu Istòricu, sas Diputatziones Forales[1], sena dannu de sa collaboratzione cun s’Istadu e de s’ispetzione arta sua.
5. c) Sas Istitutziones cumpetentes de sos Territòrios Istòricos ant a adotare sos acordos e ant a leare sas detzisiones chi bi cherent pro aplicare in sos territòrios issoro sas règulas fiscales de caràtere istraordinàriu e cungiunturale che s’Istadu detzidat de aplicare in su territòriu comunu, fissende su matessi tempus de valididade
6. d) S’aportu de su Paisu Bascu a s’Istadu at a cunsìstere in una cuota globale, integrada dae sas chi interessant cada unu de sos territòrios suos, comente cuntributzione pro totu sas funtziones de s’Istadu chi non tenet sa Comunidade Autònoma
7. e) Pro definire sas cuotas currispondentes a cada Territòriu Istòricu chi ìntegrant sa cuota globale mentovada in antis ant a formare una Cummissione Mista, chi nd’ant a fàghere parte, a un’ala, unu rapresentante de cada Diputatzione Forale, e ateretantos de su Guvernu Bascu, a s’àtera, unu nùmeru eguale de rapresentantes de s’Amministratzione de s’Istadu. Sa cuota cuncordada in custa manera l’ant a aprovare cun una lege, cun sa perioditzidade chi ant a fissare in s’Acordu, sena dannu de s’agiornamentu annuale suo, cunforma a sa protzedura chi ant  a istabilire, gasi etotu, in s’Acordu.
8. f) Su sistema de sos Acordos l’ant a aplicare cunforma a su printzìpiu de solidaridade chi si bi referint sos artìculos 138 e 156 de sa Costitutzione

 

Art 42 – De sas intradas de sa Finàntzia Generale de su Paisu Bascu ant a fàghere parte:

1. a)      Sos aportos de sas Diputatziones Forales, comente espressione de sa cuntributzione de sos Territòrios Istòricos a sos gastos prevididos  de su Paisu Bascu. Una Lege de su Parlamentu Bascu at a fissare sos critèrios  de distributzione ecuitativa e sa protzedura chi, cunforma a cussos critèrios, s’at a cuncordare,  e at a fàghere efetivos sos aportos de cada Territòriu Istòricu.
2. b)      Sos rendimentos de sas tassas pròpias  de sa Comunidade Autònoma chi istabilat su Guvernu Bascu, de acordu cun su chi narant s’artìculu 157 de sa Costitutzione e sa Lege Orgànica subra de su finantziamentu de sas Comunidades Autònomas.
3. c)      Tràmudas de su Fundu de Cumpensatzione Interterritoriale e àteras destinatziones a càrrigu de su Bilàntziu Generale de s’Istadu
4. d)      Rendimentos chi benint dae su patrimòniu suo e intradas de Deretu Privadu
5. e)      Su produtu de sas operatziones de crèditu e emissione de dèpidu
6. f)      Dae cale si siat àtera intrada chi si podet istabilire cunforma a su chi disponent sa Costitutzione e s’Istatutu presente

 

Art. 43 – 1. Ant a pònnere in su patrimòniu de sa Comunidade Autònoma basca sos deretos e benes de s’Istadu o de àteros organismos pùblicos chi cumprint servìtzios e cumpetèntzias assuntas dae custa Comunidade.

2. Su Parlamentu Bascu at a detzìdere a cale òrganu de su Paisu Bascu ant a colare sa propiedade o s’impreu de custos benes e deretos
3. Una Lege de su Parlamentu Bascu at a regulare s’amministratzione, sa defensa e su mantenimentu de su Patrimòniu de su Paisu Bascu.

 

Art. 44 – In su Bilàntziu Generale de su Paisu Bascu b’ant a èssere sas intradas e sos gastos de s’atividade pùblica generale. L’at a elaborare su Guvernu Bascu e l’at a aprovare su Parlamentu Bascu cunforma a sas règulas istabilidas dae issu.

 

Art. 45 – 1. Sa Comunidade Autònoma de su Paisu Bascu at a pòdere emìtere dèpidu pùblicu pro finantziare gastos de investimentu.

2. Su volùmene e sas caraterìsticas de sas emissiones las ant a istabilire cunforma a s ‘ordinamentu generale de sa polìtica creditìtzia e in coordinamentu cun s’Istadu.
3. Sos tìtulos emìtidos los ant a cunsiderare fundos pùblicos a totu sos efetos.

 

 

[1] Diputación Foral (Foru Aldundiak in bascu) est su nùmene cun  su cale si connoschent dae sa medade de su  sèculu  19  sos  Cussìgios provintziales de Álava, Guipúzcoa, Navarra e Vizcaya, in resone de sos regìmenes forales o regìmenes ispetziales de autonomia amministrativa chi ant otentu a pustis  de sa  Prima Gherra Carlista comente etzetzione a su  sistema tzentralista pròpiu de s’ Istadu liberale istituidu in su 1836 in Ispagna.
In custos ligàmenes bi sunt sos testos  de s’Istatutu bascu in euskara e in ispagnolu:

 

http://www.ararteko.net/RecursosWeb/DOCUMENTOS/1/0_1029_1.pdf

 

http://www.euskadi.net/r33-2288/es/contenidos/informacion/estatuto_guernica/es_455/estatu_c.html

Leave a comment