de Mauro Piredda 
Addòbios che a su de eris in Boruta a pitzu de su ligòngiu intre limba e sièntzia serbint a nche barigare sos istereòtipos fraigados petzi pro nche pònnere su sardu in una vetrina, che a una limba arcàica chi non serbit in su tempus benidore. Sa sala capitulare de s’Abbadia fiat prena de gente disigiosa de iscurtare sas resones de chie at ammanigiadu cussa mesa (nointamen in foras sighiat “Sa Bastida de Sorres”). Initziativa renèssida, tando, cun interventos fungudos e s’atinu de àere postu àteros contones in su fràigu.
Pepe Coròngiu, presentende sa tesi printzipale de su libru suo “Il sardo una lingua normale”, est intradu in su cuntzetu de s’univotzidade de su tèrmine moende dae sos limbàgios tècnicos chi giai agatamus in su sardu (che a sos de su mundu de s’agricultura). Ma pro s’ex diretore de su Servìtziu limba sarda de sa Regione («apo pagadu unu prètziu pro àere iscritu custu libru ma sas cosas cherent naradas») sa polìtica ponet mente a s’orientalismu de s’universidade e gasi faghende non ponet agabbu a su discussionismu. Cun su resurtadu de prodùere nudda e de non dare continuidade a su chi est istadu fatu.
Diegu Corràine at sighidu in s’arresonu faddende de normalizatzione e de normativizatzione («sa segunda non bi podet èssere sena sa prima»), de voluntade polìtica, giurìdica, culturale e econòmica pro amparare sas paràulas de cada die chi si sunt perdende (pro mèdiu de s’italianizatzione de su limbàgiu) e pro afortigare sa terminologia gràtzias a s’ammodernamentu tècnicu, sientìficu e amministrativu. Cun sa punna de mòvere dae s’internatzionalismu terminològicu lassende·nche a banda sa mania diferentzialista chi ponet a cùrrere tèrmines noos. Ca si unu cuntzetu est impitadu a livellu internatzionale non giuat a nàrrere chi est unu “italianismu” (Corràine at fatu s’esempru de “corologia” impitadu in càmbiu de “cardiologia”).
A Pitzente Migaleddu, chi at finas moderadu s’addòbiu, su còmpitu de nch’intrare mègius in sa chistione mèiga pro mèdiu de s’impreu de sa limba e de sos limbàgios ispetzialìsticos intre malàidu, operadore e amministradore. Su de sa meighina, pro Migaleddu, est unu «mundu multilinguìsticu» in ue b’at logu pro sas limbas de minoria. De su restu s’atividade de su Smirg, dae isse diretu, previdit s’impreu de su catalanu e de su sardu. Sa limba sarda, pro Migaleddu, tenet sa maladia sua: sa diglossia. Che a sos òmines un’anca longa e una curtza. E tando sa cura est in s’impreu normale de sa limba in cada àmbitu e sa normativizatzione.
Jordi Bover, diretore de su Termcat, e Marzio Strassoldo, Presidente de sa Societàt Sientifiche e Tecnolojiche Furlane”, nos ant imbetzes mustradu s’esperièntzia issoro de pare a pare in Catalugna e in Friuli. Bover at acraridu su funtzionamentu de su tzentru catalanu intre Cussìgiu de diretzione, Cussìgiu supervisore, Setzione filològica e sa partetzipatzione a sas retes de collaboratzione terminològica multilìngue. Strassoldo, chi est finas istadu retore de s’Universidade de Ùdine, nos at naradu comente ant postu fine a sas cuntierras chi s’agatant in cada limba de minoria (a comintzare dae sa nostra), ma finas su cuntributu acadèmicu pro mèdiu de sa formatzione de sos dotzentes e sa creatzione de unu Tzentru interdipartimentale.
Su cussigeri regionale de RossoMori Emìliu Ùsula at serradu s’addòbiu at manifestadu sa cuntentesa sua narende – promitende·lu a sos presentes – de àere regortu medas istrumentos pro nde pòdere faeddare mègius in Regione. In s’arresonu suo, sa limba serbit a s’economia.
Leave a comment