Sa “Carta de Logu” traduida e cummentada

Sa “Carta de Logu” traduida e cummentada

 – de Salvatore Serra –

 

Polìtica linguìstica, comente naro semper, cheret nàrrere finas a traduire testos istràngios in sardu, pro  afortire sa capatzidade de custa limba de  operare cun unu registru artu. Ma a bias est de profetu finas a bortare in italianu sas òperas chi sunt iscritas in sardu, pro agiuare sa gente a las cumprèndere mègius. E no est cosa mala a las cummentare puru.

In s’ischeda de oe bos presento “Eleonora d’Arborea, regina, guerriera, giurista illuminata e donna, vista attraverso la Carta de Logu”, libru publicadu ocannu  dae Donatella Pau Lewis, avocada, chi est istada finas  prima Presidente de s’Òrdine Forense de Aristanis

Su testu in limba sarda presente in custu libru  l’aiat publicadu Girolamu Olives in Madrid in su 1567.

Sa tradutzione in italianu l’aiat fata Don Giovanni Maria Mameli de’ Mannelli in su 1805

Donatella Pau Lewis at integradu custos testos cun unu cummentàriu  chi benit bene a lu lèghere finas a sos chi non sunt connoschidores mannos de  sa matèria. S’idea de su libru naschet dae sa netzessidade de fàghere connòschere de prus Eleonora de Arborea, grandu fèmina, soverana illuminada, chi at ischidu  èssere  gherrera de gabbale ma chi, in su matessi tempus, at mustradu una sensibilidade manna pro sas fèminas, pro sa famìlia e pro s’ambiente.

Inoghe amus seberadu unas cantas rias subra de sa violèntzia sessuale e su “matrimòniu reparadore”

—–

Di assoluta modernità la norma contenuta nel capitolo XXI, che disciplina la fattispecie della violenza sessuale nei confronti di una donna nubile. Infatti, il cosidetto “matrimonio riparatore” era permesso solo con il consenso della vittima (“placchiat assa femina”, “piaccia alla donna” inteso come “voglia la donna”). Si pensi che in molti ordinamenti il “matrimonio riparatore” costituisce una esimente (esclusione della pena) e non è previsto  che la donna-vittima possa  rifiutarsi, tantomeno che sia necessario il suo consenso. La legislazione italiana, in particolare l’art 544 del codice penale (abrogato solo con la Legge n. 442, promulgata il 5 agosto 1981) recitava: “Per i delitti preveduti dal capo primo  e dall’articolo 530, il matrimonio, che l’autore del reato contragga con la persona offesa,  estingue il reato, anche   riguardo a coloro che sono concorsi nel reato medesimo, e, se vi è stata condanna, ne cessano l’esecuzione e gli effetti penali”

—–

Volemus, ed ordinamus, chi, si alcun homini levarit per forza mugeri coyada, over alcun’attera femina, chi esser jurada,  o isponxellarit alcuna vergini per forza,  e dessas dittas causas esserit legittimamenti binchidu … e pro sa bagadia siat juggadu, chi paghit liras ducentas, e siat ancu tenudu pro levarilla pro mugeri, si est senza maridu, e placchiat assa femina…

Vogliamo,  ed ordiniamo, che, se alcun uomo levasse per forza donna maritata, ovvero alcun’altra donna, che fosse giurata, o spulzellasse alcuna vergine per forza, e di dette cause fosse legittimamente convinto… e per la nubile sia giudicato, che pagi lire dugento, e sia anche tenuto a pigliarla per moglie, s’è senza marito, e piaccia alla donna…

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Leave a comment

Send a Comment

S'indiritzu email tuo no at a èssere publicadu. Is campos pedidos sunt signados *