Retorichende: sas alliteratziones

Retorichende: sas alliteratziones

Comintzemus a bìdere unas cantas figuras retòricas chi si diant pòdere impreare in poesia. Movamus dae una veridade: b’at àteros àmbitos in ue impreant s’alliteratzione, addae de sa poesia – pensemus a sa publitzidade de cuddu màndigu chi “ti tenta tre volte tanto” –, e cun profetu.

E custu pro una chistione simple simple. Custa ripetitzione (de lìteras o de sìllabas), a comintzu o in intro de faeddu, est impreada pro otènnere bundàntzia de sonos pretzisos o simigiantes. Pro custu motivu naramus chi est una figura retòrica fonètica. Parente de sa rima, ma prus cuada.

Movende dae sas lìteras comente nche dìamus pòdere lassare a banda s’Alfabeto apocalittico de Edoardo Sanguineti? Su poeta genovesu, su ludolinguista, su lessicòmane, apronteit belle 40 annos a como 21 otavas AaBbCcDd una – mancu a lu nàrrere – pro cada lìtera de s’alfabetu.

anime amiche all’aspro astro afroditico,
abnepoti dell’albero adamitico,
audite le mie antifone acide & ascetiche,
anche di angui & di anguille arcialfabetiche:
apro abissi di aleppi apocalittiche,
ansimo ansie di angosce & di asme asfittiche:
adattatemi auricole atte & attente,
annunzio un acre, acerrimo accidente:

E no est cosa mala a mentovare custos àteros versos de Sanguineti (L’ultima passeggiata)

se ti prendo, con i miei pampani di ruggine, mia fuliggine, che ti aspiro, ti respiro
con le tue nebbie e trebbie, che ti timbro con tutti i miei timpani, con le mie dita
che ti amano, che ti arano, con la mia matita che ti colora, ti perfora, che ti adora,
mia vita, mio avaro amore amaro

S’artifìtziu est prus chi non betzu. Pensemus a “O Tite tute Tati tibi tanta tyranne tulisti” de sos annales de Ènniu, a sa poesia germànica antiga o a su “Tanto gentile e tanto onesta pare de Dante Alighieri. Custa imbetzes est “The arguments oh his book” de s’inglesu Robert Herrick (“poeta cavalieri” de su de 17 sèculos):

I sing of brooks, of blossoms, birds, and bowers,
Of April, May, of June, and July flowers.
I sing of May-poles, hock-carts, wassails, wakes,
Of bridegrooms, brides, and of their bridal-cakes.
I write of youth, of love, and have access
By these to sing of cleanly wantonness.
I sing of dews, of rains, and piece by piece
Of balm, of oil, of spice, and ambergris.
I sing of Time’s trans-shifting; and I write
How roses first came red, and lilies white.
I write of groves, of twilights, and I sing
The court of Mab, and of the fairy king.
I write of Hell; I sing (and ever shall)
Of Heaven, and hope to have it after all.

Comente amus a bìdere, s’alliteratzione no est sa matessi cosa de s’omofonia, de s’assonàntzia, de sa cunsonàntzia e de àteras figuras retòricas fonèticas.
Pighemus como duas partes de suos sonetos diferentes de Giuanne Fiore: duas batorinas de su sonetu 22 e sa sèrie “A manu ‘e nanti”, una tertzina de su de 12 e una de su de 16.

(22) Su ch’est cabale che caminu in paris
cun disdignu pazosu ti lu trappan;
e si cun cabu sas dudas t’ilgiaris
s’oji ch’’idet e mèriat lu tappan.

Abbàida! Si pistan e s’attappan
abboghinende in altu: “Fortza Paris!”
Ma si ‘e front’a su ‘adu s’acciappan
si frimman mudos…pro trinta ‘inaris […]

(12) […] Si calicunu lis ponet lionzu
s’incras etottu sun luego in briga
posca faghen sas paghes in coghina […]

(16) […] Cussos cheren onore e cunsideru
custos a coa tèttera che passan
andende a fagher casteddos de rena […]

Màuru Piredda

Leave a comment

Send a Comment

S'indiritzu email tuo no at a èssere publicadu. Is campos pedidos sunt signados *