de Mauro Piredda
In sa dibata, a s’ispissu cando cumbenit, nde essint a campu unos cantos cuntzetos chi si diant chèrrere impreare pro giustificare àteros e tantos sèberos a pitzu de sa limba nostra. Unu de custos est “politzentrismu”. De custa manera si chircant sos esèmpios istràngios pro fàghere a cumprendere chi duas o prus normas non cumpromitent s’unidade de sa limba sarda.
Pro contu nostru sos esèmpios giutos a in antis (cumpartzende custa pàgina de Wikipedia) non sunt bonos pro unu motivu simple meda. Su “politzentrismu” frantzesu, inglesu, ispanniolu, portughesu e tedescu non nos mustrat diferentes normas in sa matessi natzione. A banda sa Germània, aunida in tempos a nois prus serentes, semus faeddende de istados chi ant conchistadu su mundu imponende sa limba issoro. Limba chi at abarradu finas a pustis de s’indipendèntzia de cussas natziones.
Duncas su politzentrismu sardu logudoresu/campidanesu chi si diat chèrrere creare no est sa matessi cosa, a manera òvia, de sos politzentrismos inglesu, frantzesu, ispagnolu, portughesu. Ca sa Sardigna no at impostu su sardu a àteros pòpulos.
In sa matessi pàgina de wikipedia bidimus, posca, chi si faeddat de politzentrismu catalanu-valentzianu-baleàricu. Ma mancu inoghe bi semus ca sas diferentes normas (mancari chi serentes) currispondent a àteras e tantas regiones amministrativas giai partzidas in intro de s’istadu ispagnolu. Sos paisos catalanos non sunt petzi s’atuale comunidade autònoma de Catalugna e su protzessu de indipendèntzia catalana pertocat sa natzione intrea. E andat paris cun s’unidade de sa limba.
Su politzentrismu sardu non naschet dae duas regiones diferentes, ma moet dae sa porfia astrata logudoresu/campidanesu pro arribare a cuntzepire una làcana e duas limbas diferentes. Difatis in sa retza amus pòdidu lèghere: «alla grafia campidanese corrisponde la lingua campidanese letteraria e alla grafia logudorese corrisponde la lingua logudorese letteraria. Cioè due lingue diverse, sorelle gemelle ma non omozigote».
Unos cantos aspetos de sa gherra contra a sa Limba sarda comuna (“imperialismu logudoresu”, “Lsc fascista”) assimìgiant a cantu est sutzessu in Valèntzia cun sa reatzione blaverista a sas tesis pancatalanistas (e de manca) de Joan Fuster cando naraiat: «sa bandera valentziana no est pretzisa a sa catalana; est sa matessi. Gasi etotu sa limba e àteras cosas meda». Fuster publicheit “Nosaltres els valencians” in su 1962. In su 1977 Miquel Adlert publicheit pro parte sua su libru “En defensa de la llengua valenciana: perqué i cóm s’ha d’escriure la que es parla”. “Fuster nazi”, “imperialismo catalano”…torramus a su connotu!
Su blaverismo valentzianu est s’atera cara de sa medàllia ispagnolista contra a su deretu de autodeterminatzione de su pòpulu catalanu. Abbigende si nde sunt sos difensores de sa “limba campidanesa” chi sunt andende a manu tenta cun sos chi, ismanniende sas diferèntzias, cherent petzi s’italianu che a limba ufitziale?