Lu Prinzipinu: Saint-Exupéry in tataresu

Lu Prinzipinu: Saint-Exupéry in tataresu

Iscritu in su 1943 dae su pilota de aviatzione Antoine de Saint-Exupéry, Su Printzipeddu at tentu luego una renèssida manna in totu su mundu.

Sa de s’autore est istada una vida aventurosa, cun un’esperièntzia finas comente pilota postale in Sudamèrica. Cando est cumintzada sa Segunda Gherra Mundiale est intradu in s’aviatzione militare. In su 1944 est partidu pro una missione e non s’est ischidu prus nudda de issu. In su 2004 su mistèriu est istadu risortu: ant agatadu s’aparèchiu suo in su fundu de su mare, a largu de Marsìllia, rutu in ie a pustis de unu duellu aèreu cun un’aeroplanu tedescu.

S’òpera, sa prus famada de s’iscritore frantzesu, at bèndidu prus de 100 milliones de còpias e at ispiradu sèries televisivas, cartones animados, giogos e musical. S’efetu de s’èsitu de bèndidas est chi custu libru at tentu e sighit a tènnere unu muntone de tradutziones. Sunt prus de 400, contende siat limbas che dialetos. A custas s’est agiunta in su 2018 sa tradutzione in tataresu.

Lu Prinzipinu, editadu dae Papiros, est un’ocasione pro mustrare chi in ogna limba si podet nàrrere e iscrìere de totu e chi podet èssere impreada in cale si siat cuntestu. Duncas su tataresu puru, acorradu pro annos a annos in campu folcorìsticu, cun s’ùnica etzetzione de sa poesia, dimustrat de pòdere èssere una limba literària de calidade.

E custu pro more de su traballu de Mario Bazzu, poete in sardu e tataresu, e de Mario Lucio Marras, giai autore de una tradutzione in tataresu de sos contos de Fedro.

Sos tradutores ant detzìdidu de usare congiuntivu e cunditzionale, e finas su passadu remotu, pagu presentes in sa limba faeddada a dies de oe. In prus ant fatu unu traballu de recùperu a livellu lessicale, importante bidu chi su livellu de italianizatzione de custa variedade linguìstica, che a totu sas àteras faeddadas in Sardigna, est semper prus artu.

Pro su chi pertocat s’ortografia, sos duos iscritores ant adotadu, cunforma a una de sas traditziones gràficas de su tataresu, sos trigrammas sth e sch pro rapresentare sa fricativa laterale surda e sa fricativa velare surda. Pro nàrrere ischubestha (sardu iscoberta).

Pro sos atzentos ant leadu in parte dae su sardu istandard, ponende·ddu in s’ùrtima e in sa tertzùrtima vocale, e in parte ant postu fatu, in custu casu puru, a sa traditzione, marchende sa diferèntzia intre vocales abertas, chi giughent s’atzentu grae, e serradas, cun s’atzentu acutzu, finas in paràulas pianas, che a fóra (sardu foras).

Su Printzipeddu est nàschidu, a livellu editoriale, comente òpera internatzionale. Sa prima tradutzione, cudda inglesa, in sos Istados Unidos est essida, in su 1943, paris cun sa prima editzione in frantzesu, chi in Frantza est istada publicada petzi a gherra finida.

Est su segundu libru prus traduidu de su mundu, a pustis de sa Bìblia, cosa chi at ingeneradu su fenòmenu de su colletzionismu de custas òperas. Como sos apassionados de s’omineddu bènnidu dae sos isteddos ant a tènnere in sas bibliotecas issoro su tataresu puru.

(gianni muroni)

Leave a comment

Send a Comment

S'indiritzu email tuo no at a èssere publicadu. Is campos pedidos sunt signados *