Sa gherra intre Rùssia e Ucràina est faghende essire a pìgiu rivendicatziones ètnicas e linguìsticas chi pertocant sa parte otzidentale de sa ex Unione Soviètica.
Sas dies coladas su guvernadore de sa Gagaùsia, Evghenia Guţul, est andada a Mosca in ue s’est atopada cun Valentina Matvienko, sa presidente de su Cussìgiu de sa Federatzione, chi diat èssere su senadu russu.
Guţul est in chirca de amparu contra a sa repùblica moldava, chi est candidada a intrare in sa UE dae su 2022, mentras sos gagausos cherent mantènnere sos ligàmenes cun Mosca.
Pro bator annos, dae su 1990 a su 1994, sa Gagaùsia si fiat costituida comente repùblica soviètica autònoma e istadu indipendente de facto, sena però de tènnere perunu reconnoschimentu internatzionale.
Sa Moldàvia, indipendente dae su 1991 a pustis de sa fine de s’URSS, at cuntzèdidu a sa regione autonomia amministrativa in su 1994.
Sas diferèntzias però, polìticas, istòricas e ètnicas, sunt malas a mòrrere. Difatis mentras sa Moldàvia est tenende, in custu cunflitu militare e geopolìticu, una positzione filotzidentale, sas alas suas a làcana cun s’Ucràina cherent torrare a istabilire cuntatos prus istrintos cun sa Rùssia.
Giai sa Transnìstria est de facto indipendente, cun una populatzione pro su prus russa, a pustis de annos de migratziones internas chi ant interessadu moldavos e russos in sos duos chirros de su frùmene Nistru.
Sos gagausos sunt unu pòpulu de religione cristiana ortodossa chi faeddat una limba altàica, duncas de sa matessi famìllia de su turcu. S’orìgine issoro no est crara. Sas ipòtesis subra sa provenièntzia de custa gente sunt diferentes: Anatòlia, Grètzia, Àsia tzentrale.
Sos ligàmenes de custa terra cun sa Rùssia sunt galu fortes, tantu chi sa prus limba faeddada est su russu, cun su gagausu chi est perdent semper prus terrinu in sa populatzione chi est de 160.000 abitantes.
(gianni muroni)
Leave a comment