Fredo Valla, intelletuale otzitanista

Fredo Valla, intelletuale otzitanista

– de Salvatore Serra –

Polìtica linguìstica cheret nàrrere finas a fàghere  giornales  in sardu, pro  afortire sa capatzidade de custa limba de  operare cun unu registru artu.

Non podimus fàghere a mancu, duncas, de faeddare de  sa revista  “Eja”, publicada pro unos cantos annos  dae sa sotziedade editoriale “Papiros”.

 In custu chi est su nùmeru 11 de su 2012,  b’at, in mesu de s’àteru, artìculos chi faeddant de su sardex, de sas iscòrias, de sos raportos intre sas LSC e sos dialetos, de sa figura de Giuanne Batista Tuveri, de s’autodeterminatzione de sos pòpulos in su coro de s’Europa. E b’at un’intervista fata dae Diegu Corràine a Fredo Valla, intelletuale e ativista de sa limba otzitana in Itàlia.

S’ otzitanu, connotu finas comente lenga d’òc”,  est una limba romànica chi la faeddant in sa  Frantza meridionale, in  Monaco, in sas  Baddes otzitanas de Itàlia e in sa  Val d’Aran de Catalugna;  a totu custos tretos postos in pare lis narant  Otzitània. S’otzitanu lu faeddant finas  in s’Itàlia meridionale (Calàbria) in s’enclave linguìstica   de su de Cosenza   (mescamente Guardia Piemontese).  

Fredo Valla, giornalista, regista  e iscenegiadore, est nàschidu  in Sampeyre, in provìntzia de Cuneo s’’11 de martzu de su 1948.  S’est  formadu  con “Ipotesi Cinema”, ghiada dae Ermanno Olmi. Est istadu autore de documentàrios  premiados in unos cantos  festival e trasmìtidos dae sas sedes regionales de sa  RAI. Pro Sat 2000, emitente de sa Conferenza episcopale italiana, at ghiadu unos cantos programmas ideados e produidos dae su regista Pupi Avati, in mesu de custos  “A est di dove?”, “Il Welfare in Europa”, “Un vescovo, una città”, “I luoghi della devozione popolare in Italia”, “Le feste storiche in Italia”. At  ideadu  e realizadu  installatziones vìdeu pro su  “Museo delle Alpi” de Bard (Badde de Aosta) e  pro sos museos de Elva e Bellino (Baddes  otzitanas). At iscritu e coiscenegiadu  sa pellìcula “Il vento fa il suo giro, regia de Giorgio Diritti. At  leadu parte  e bintu prèmios  in sa  “Rassegna del Documentario Premio Libero Bizzarri” de San Benedetto del Tronto (1997), in su “ Filmfestival del Cinema di Montagna” de Trento (1998 – 2002), in su  “Filmfestival Lessinia” (1998 – 2004), in su  “Festival Cinema & Vino” (2001), in Malescorto (2006), in su “Valsusafilmfest” (2007), in  “Riace Filmfestival” (2009)

 

Inoghe,  unos cantos passos   de s’ intervista.

________

 

  • S’èsitu tuo prus mannu in custos ùrtimos annos?

S’èsitu prus mannu chi apo tentu est istadu, de seguru, su de àere partetzipadu, in  su 2005, comente autore  de su sugetu  e comente iscenegiadore,  a su longumetràgiu “Il vento fa il suo giro”, un’òpera chi de seguru  at rapresentadu  una novidade in su panorama   de su tzìnema italianu. Est istadu, difatis, unu film autoproduidu, realizadu sena dinare agiomai, cosa frecuente meda in su tzìnema, ma non meda in sos longumetràgios. Custa pellìcula  est istada finas importante  ca pro sa prima bia sa limba otzitana  est istada impreada  in su tzìnema in manera sistemàtica. “Il vento fa il suo giro” (“E l’aura fai son vir”, in otzitanu) est  retzitadu in frantzesu, otzitanu e italianu, ma mescamente in otzitanu

  • Comente ses arribbadu a èssere regista e iscenegiadore. In antis, ite “vidas” as tentu?

Giai est a beru chi apo tentu “vidas” diferentes. Apo incumintzadu  comente  istudente de geologia, a pustis  sa militàntzia otzitanista in favore de sa natzione e de sa limba mi nch’ant istesiadu dae sos istùdios universitàrios. Una die apo detzìdidu chi fiat  prus importante meda a traballare pro s’Otzitània. In cussos annos, difatis, isperaiamus de realizare a’autonomia  de sas baddes otzitanas in pagu tempus…

Leave a comment

Send a Comment

S'indiritzu email tuo no at a èssere publicadu. Is campos pedidos sunt signados *