– de Salvatore Serra –
Polìtica linguìstica cheret nàrrere finas a fàghere giornales in sardu, pro afortire sa capatzidade de custa limba de operare cun unu registru artu.
Non si podet fàghere a mancu, duncas, de ammentare “Nazione Sarda”, revista in duas limbas, sardu e italianu, chi essiat intre sos annos 70 e 80 de su 900. Una revista alternativa, chi poniat in arresonu totu sos tòpicos de sa cultura coloniale ufitziale, dende una visione innovadora de s’istòria e de sa cultura, ponende in su tzentru de su dibàtidu sa limba sarda come motore de isvilupu de sa sotziedade.
E est pròpiu in sardu chi iscriet, in custu nùmeru de santadria/nadale de su 1980, Micheli Columbu. Eja, pròpiu isssu, su polìticu sardista famadu. Issu tratat de su disacatu polìticu prus mannu de s’ 800: sa fusione perfeta. E lu faghet cun un’ironia manna, leende in giru sos oligarcas sardos, in unu teatru de s’assurdu in ue mustrat sas faddinas de chie otenet su peus narende chi otenet su mègius, intreghende a sos Savojas cuddu pagu de autonomia chi sos cunchistadores ispagnolos aiant lassadu a sa natzione nostra.
Inoghe torro a iscrìere carchi passu de custu artìculu chi abbarrat intre su sèriu e su brulleri, ponende in campu su machine chi, a bias, ghiat sas pessones
________
… in àteros tempos sa Sardinna aiat un’ispèssie de autonomia chi nos fit tocada pro su bonucoro de furisteris bènnios dae s’Ispanna – semper furisteris in custu locu, o de manu de foras o de manus de intros, e dae furisteris no fughimus – e ca s’Ispanna fit unu pacu iscostada, puru sende meres, nos lassaban tretos de ampramanu, carchi lezichedda istudiaebolla bois e totu, bastet chi facheas a bonos. In s’ìnteri, goi e gai, annadas bonas e annadas malas, pestas, galeras e impicos, in Sardinna puru sos calendàrios benin a marcare s’annu millieotichentosbarantasete. S’annu, a primos de veranu, sennoriu, istudiaos e mercantes, in Thatari e Casteddu, si pilisan totu, catzan sudore dae sa mente, a fortza de pessare lis essiat su fumu in oricras, e concruin chi s’istare male de sos sardos fit pro gurpas de s’autonomia e nche cheriat ispèrdia chin d-una fusione perfetta. No istan in contos: in pacos meses ponen s’autonomia in d-unu pratu de oro e lia donan a su Re Càrolu Alberto in Torinu…