Donna Berta #7

Donna Berta #7

“Donna Berta” de Leopoldo Clarín Alas, òpera traduida in sardu dae Giovanni Muroni e publicada dae Condaghes in su 2012 (colletzione Àndalas).

Totu sos frades fiant bagadios; fiant fritos, apàticos, mancari bonos e risulanos. Idolatraiant s’onore lìmpiu, su sàmbene nòbile immaculadu. In Berta, sa sorre, ddoe depiat èssere su santuàriu de cudda puresa. Ma Berta, finas si pariat che a sos frades, bianca, grussa, dultze, lena de gestos, boghe e movimentu, teniat a intro suo ternuras chi issos non teniant. Su segundu frade, unu pagu istudiadu, batiat a domo romanzos de s’època, bortados dae su frantzesu. Ddos leghiant totus. In sos òmines non lassaiant rastru; in Berta faghiant iscunsertos interiores. Su romantitzismu, chi in paritza gente de sas tzitades e de sas biddas fiat chistionu ebbia, a su prus, iscusa pro carchi vitzigheddu, in Posadorio teniat una satzerdotissa berdadera, mancari lompiat a in ie comente torraboghe de torraboghe, in librigheddos totu aparpoddiados.

Sos frades no aiant mai suspetadu de su fogu de idealidade e sentimentalismu ischietu chi teniant in Posadorio. Nemmancu a pustis de sa disgràtzia nd’aiant cumprèndidu sa càusa, pensende a su romantitzismu; aiant ghetadu sas neghes a sa sorte, a s’ocasione, a su traitoriu, chi curpa nde teniant puru; forsis su prus chi aiat pensadu male fiat lòmpidu a pensare a sa brama, chi dae parte de Berta non ddoe fiat; est ca nemos si fiat ammentadu de s’amore innotzente, de unu coro chi s’isorvet cando ddu tocat su fogu chi adorat. Berta si fiat lassada trampare cun totu s’abbandonu de s’ànima.

Su contu fiat simpre; che a su de sos libros suos: fiat capitadu totu uguale. Fiat arribbadu su capitanu, unu capitanu de sos cristinos; fiat fertu; fiat rutu dismajadu in dae in antis de sa ghennighedda de sa domo rurale; aiat apeddadu su cane; fiat arribbada Berta, aiat bidu su sàmbene, a issu grogu meru, s’uniforme, e cuddos ogros dultzes, in colore de chelu, chi fiant pedende piedade, forsis afetu; issa aiat regortu a su disgratziadu, dd’aiat cuadu in sa capella de sa domo, abbandonada, e aiat pensadu si diat fàghere bene a avisare a sos frades, chi fiant, che a issa, carlistas, e forsis ddu diant intregare a sos de sa banda issoro, si diant colare in ie in chirca sua.

A sa fine fiat unu liberale, unu nieddu. Aiat pensadu bene, e aiat intzertadu. Si ddis aiat iscoviadu, sos frades fiant de acordu, su fertu fiat coladu dae sas tàulas de sa capella a sas pumas de su mègius letu chi ddoe fiat in totu sa domo; si fiant calliados a sa muda. Sa bandera chi fiat colada in ie no ischiat chi teniant gasi acanta a un’inimigu, chi fiat istadu su fragellu de sos biancos. Duos meses dd’aiat atèndidu Berta a su liberale cun sas manos suas, contivigiosa, giai innamorada dae sa primu die; sos frades dda lassaiant atèndere e innamorare: ddi lassaiant fàghere fainas de mugere chi tenet a su maridu moribundu; e isetaiant chi, mancu a ddu nàrrere, sa die chi su malàidu si nche diat andare dae Posadorio ogna istima si nche diat finire; sa segnorina Rondaliego diat èssere un’istràngia pro su capitanu galanu, chi ogna note pranghiat de reconnoschèntzia, mentras sos frades sorroschiaiant e sa sorre bigiaiat, no a tesu dae su letu, paris cun una betza e cun Isabel, issara pitzoca losana.

Cando su capitanu si nde fiat pesadu e aiat cumintzadu a passigiare peri s’ortu, duos de sos frades, issara presentes in Posadorio (sos àteros duos, su mannu e su piticu, fiant andados a sa tzitade pro una pariga de dies), aiant bidu in su nieddu un’amigu etzellente, capatze de ddos ispidientare dae s’issimìngiu rassignadu; sa simpatia intre sos carlistas e su liberale fiat crèschida die cun die; su capitanu fiat amistantziosu, carignosu, geniosu; ddos cheriat bene e si faghiat chèrrere bene; e a prus de cussu animaiat a sos Rondaliegos linfàticos a ispàssios innotzentes, che a assaltos a s’arma, chi issu dirigiat, sena ddoe partetzipare meda, iscacos e cartas, e leiat a boghe prena, cun una bella intonatzione, lena e ritmada, chi ddos dormiat cun dultzura, a pustis chena, a sa lughe de sa làmpada a ògiu antiga de su salone de Posadorio, chi repicaiat de faeddos e de passos.

 

Leave a comment

Send a Comment

S'indiritzu email tuo no at a èssere publicadu. Is campos pedidos sunt signados *