Decraratzione Balfour, unu documentu chi at cambiadu s'istòria

Decraratzione Balfour, unu documentu chi at cambiadu s'istòria

Su 2 de santandria de su 1917 su ministru de sos èsteros britànnicu Lord Arthur Balfour imbiaiat a Lord Walter Rotschild una decraratzione in ue li faghiat a ischire chi su guvernu de Londra fiat favorèvole a istabilire in Terrasanta una “domo natzionale pro sos giudeos”.

Custu documentu, passadu a s’istòria comente “decraratzione Balfour”, est cunsideradu s’àutu de nàschida de s’istadu ebràicu, chi at a nàschere in bia formale in su 1948.

S’Imperu Britànnicu permitiat duncas a sos giudeos de si trasferire in cuddu chi fiat finas a sa prima gherra mundiale territòriu otomanu ma chi diat bènnere a èssere a coa, dae su 1922, suta mandadu britànnicu.

In sa decraratzione si sutaliniaiat chi sa presèntzia ebràica non depiat nòghere a sos deretos de sas populatziones non giudeas de su territòriu.

Arthur Balfour, polìticu cunservadore, fiat nàschidu in Iscòtzia. Faghiat parte de sa massoneria e de sa Fabian Society.

Walter Rotschild fiat su fìgiu de su barone Nathan Rotschild, parlamentare britànnicu de ideas liberales, de sa famìllia de banchieris askenazitas chi dae sa Germània aiat istabilidu una filiale in Londra puru.

Fiat su destinatàriu de sa decraratzione comente rapresentante de sos prus mannos de sa comunidade giudea de Inghilterra e de su movimentu sionista internatzionale.

Su documentu contraighiat su chi fiat istabilidu in sos patos segretos cun sa Frantza de su 1916, mutidos Sykes-Picot dae su nùmene de sos negotziadores, chi britànnicos e frantzesos si partziant sos territòrios otomanos in s’Oriente mèdiu.

In prus intre su 1915 e su 1916 in una currispondèntzia cun s’emiru de sa Meca s’artu cummissàriu britànnicu pro s’Egitu si fiat impignadu a garantire, a pustis de sa gherra, sa nàschida de un’istadu àrabu pròpoi in cudda ala de su mundu.

In su 1939 Londra aiat fatu unu mesu passu in segus, chirchende de frenare s’immigratzione ebràica in Palestina, istabilende chi podiant emigrare a in ie àteros 75.000 giudeos ebbia. Ma su mecanismu chi diat giùghere a s’istitutzione de s’istadu de Israele fiat oramai postu in motu.

(luca foddai)

Leave a comment

Send a Comment

S'indiritzu email tuo no at a èssere publicadu. Is campos pedidos sunt signados *