S’òmine connotu comente Cristoforo Colombo, iscoberidore de Amèrica, sighit a rapresentare unu mistèriu pro sos istòricos. Aparit pro sa prima bia in Portogallu, in ue si còjuat cun una nobildonna fìgia de un’italianu e andat a Castìllia pro propònnere s’idea de un’esploratzione transotzeànica.
Pro sos ispagnolos est un’istràngiu. Non faeddat bene su castillianu e mancu su portoghesu. Sas pagu cosas iscritas chi at lassadu sunt in un’ispagnolu isgrammaticadu e un’italianu malu e prenu de ispanismos.
In vida sua no at mai iscritu in ue est nàschidu nen chi fiant su babbu e sa mama, finas si s’est semper presentadu comente genovesu. No ddu narat mancu su fìgiu Fernando in sa biografia publicada pòstuma in su 1571 in antis in italianu e a coa in ispagnolu.
Ischimus ebbia chi a unu tzertu puntu de sa gioventude sua sa famìllia at tentu una “disgràtzia”. Cale, non s’ischit. Istùdios reghentes fatos in Ispagna subra su dna ant dimustradu ca Colombo teniat unos 70 annos cando est mortu. Cunforma a s’istòria ufitziale imbetzes nde teniat 54.
Est possìbile chi su Cristoforo Colombo, genovesu e fìgiu de unu lanajolu, fiat petzi un’omònimu? Est unu mistèriu finas su nùmene. Sa prima firma connota de s’Ammiràgliu de su Mare Otzèanu est Colomo, chi poscas càmbiat in Colón, in italianu Colombo. Issu etotu aiat semper naradu de àere aizu modificadu su sambenadu suo.
Ischimus finas, semper dae una de sas lìteras de s’esploradore, chi non fiat su primu ammiràgliu de sa famìllia sua, cosa impossìbile si de a beru, comente narat sa versione ufitziale, su babbu fiat unu mercante de lana.
A custos mistèrios at chircadu de dare una risposta s’aragonesa Marisa Azuara, in Chi era Cristoforo Colombo?, publicadu dae Condaghes, cumpèndiu in italianu de sas chircas suas. Pro cumintzare cunfirmat una de sas teoria semper tzirculada a chirru de s’iscoberta de s’Amèrica: su biàgiu fiat finantziadu dae sa Crèsia pro agatare una rota dae otzidente pro Gerusalemme, bidu ca su Mediterràneu orientale fiat in manos musulmanas. S’iscoberta duncas fiat nàschida comente una crutzada.
Ma sa novidade est chi in s’istùdiu suo narat ca s’òmine connotu comente Cristoforo Colombo fiat in realidade Cristoforo De Sena Piccolomini, fìgiu de Sarvadore De Sena Piccolomini e de Isabella Alagón, de sa famìllia Alagón-Cubello. Duncas Colombo diat èssere apartènnidu a sa famìllia de sos inimigos de su re de Aragona, chi Ferdinando su Catòlicu aiat cundennadu cun sentèntzia de fellonia, a pustis de sa rebellia de Lenardu Alagón.
Diat èssere istadu custu, segundu Azuara, su motivu chi s’esploradore aiat cuadu s’erèntzia sua. Difatis a finantziare s’impresa fiat istada sa Corona de Castìllia e non sa de Aragona.
Una curiosidade: intre sos àteros elementos in favore de s’ipòtesi sua s’istudiosa ispagnola ammentant chi una de sas primas colònias in su continente nou est istada Oristán, in s’ìsula de Giamàica, logu mutidu oe Bluefields.
(gianni muroni)
Leave a comment