B’at una paristòria chi narat chi sos sardos faeddant gasi nudda e rient prus pagu puru. Calicunu narat chi est ca b’at paga gente in s’ìsula nostra; àteros ca, pro more de sa soledade, sos sardos sunt sàbios comente santos. Deo a fitianu apo bidu sos sardos rìere cun coro e chistionare a s’ispissu, e nàrrere paràulas chi sos santos los faghent rùere a terra: a s’acabbada cussa paristòria est un’issollòriu ebbia. Fiat beru però chi a s’inghitzu de sa retza pagu s’agataiat de umorismu in sardu, ma in custos annos sas cosas sunt cambiende. E intra a sos giassos o pàginas chi faghent a riere, finas in sardu, bi est Cizo e Rebo, chi at barantaduas mìgia sighidores in facebook e trintasès mìgia in Istagram.
Bois faghides un’umorismu biddaresu ma modernu, dae in ue est nàschida s’idea de iscrìere una pàgina facebook de custa genia?
S’idea est nàschida in unu bar chi aiat su sinnale pro sa retza. Nos semus narados chi, sigomente su disaogu chi bivìamus in cussu logu fiat mannu, si podiant iscrìere sas tzasca e sas brullas chi ascurtaìamus a fitianu. E tando cun unu pc amus incumintzadu a iscrìere in su 2011, ma a sa sèria dae su 2017.
Nois semus de bidda, bivimus in Logudoro, ma amus fatu medas biàgios, amus istudiadu a fora de Itàlia e d’Europa, ma semus torrados ca nos agradat a abarrare inoghe, finas ca nos ispassiamus. Amus una mirada biddaresa, ma semus istados in su mundu.
Dae in ue naschet su sìmbolu de sa pàgina? Comente traballades?
Naschet dae s’istòria de sa sennora de Casteddu chi si chesciaiat de sos caos chi faghiant woo woo woo. Aìamus fatos medas memes e brullas, e tando est nàschida cussa immaginedda, chi a pustis est abarrada e como semus nois.
Traballamus in libertade, sas tzascas nos benint gasi. Ma amus finas unu grupu in ue carchi amigu nos dat unu agiudu. E leghimus medas àteros giassos o pàginas chi faghent umorismu non petzi in Itàlia, ma mescamente in Amèrica e Europa. B’at unu sistema mannu de memes in su mundu, si atuas sas immàgines sunt semper cussas, nois lu bortamus in sa cultura nostra: sarda ma chi no est folclorìstica.
In custu surcu, apo lèghidu in sa pàgina bostra una chistionada alluta contra a chie est ratzista o omofobo. Bois aiais amparados in manera crara sos deretos de custas persones, cun su perìgulu de pèrdere sighidores. Coment’est andada e comente mai custa cuntierra?
De sighidores non nd’amus pèrdidu, ma antzis nd’amus balangiadu. B’at una parte manna de Sardigna chi est meda prus moderna de s’idea chi de sa Sardigna nde giughimus. Mescamente intra de sos giòvanos. Est beru chi b’est galu un’idea de òmine tostu e sena sentidu perunu, ma cussos tempos sunt colados. Intendimus puru unu modu de faeddare contra a sos chi benint dae fora chi est malu de a beru. Ma semus cumbintos chi est pretzisu a bìdere su benidore cun ogros noos e abertos, finas a sas persones chi nos parent a tesu dae nois. S’identidade sarda non est cussa, ma istat in sa cultura, in s’istòria e in sa limba nostra: est cussa chi depimus amparare.
Apo bidu chi aiais incumintzadu a produire mallieddas cun sas caras de sos personàgios istòricos sardos ma modernigiados. Pro ite custu seberu?
Pro acurtziare sos giòvanos a s’istòria sarda, e pro nos ispassiare. Pro esempru amus leadu Giommaria Angioi e l’amus coloradu e tatuadu comente faghent como sos cantadores de su trap. Amus iscritu carchi frase curiosa in inglesu ammisturadu cun italianu e sardu. E semus sighende a las fàghere, ca est unu modu nou e lìeru pro ammentare chi esistit un’istòria sarda de importu, ùnica e de connoschere, de bogare a campu fatende pàgia. E finas pro ischidare carchi dimanda in cussos chi non la connoschent pro nudda.
Conta chi nois traballamus in paris cun àteros giassos chi iscrient de istòria e curiosidades sardas. E los agiudamus a crèschere. Faghimus umorismu, ma cun sa punna de amparare sa mirada nostra, chi naschet dae sa cultura sarda.
Chistionende de limba, apo bidu chi impreades finas su sardu, carchi borta dae solu, ma carch’àtera ammisturende•la cun s’italianu e s’inglesu. Dae ite naschet custa manera de iscriere?
Dae comente nos càpitat de faeddare nois etotu. Carchi borta incumintzas a faeddare in italianu e nde finis cun su sardu, àteras bortas, incumintzas e agabbas in una manera. Est un’istorchidura de sa realidade, ma finas una manera pro fàghere istrasinare chie at timoria de lèghere in sardu. Unu incumintzat in italianu, o finas in inglesu, e a pustis depet agabbare a lèghere in sardu. O si perdet s’ocasione de rìere o andat a dae in antis.
Apo bidu chi però no agradat a totu su sardu, finas pro cussu b’est istada cuntierras.
Nois sighimus in sa sèmida nostra. B’at galu birgòngia a si nàrrere sardos e acurtziare•si a sa cultura de Sardigna, ca si pensat chi est lègia. Est un’erèntzia betza e finas istudiada, in inglesu la mutint cultural cringe. A nois non nos importat, nois creimus chi sa manera de crèschere est a si connòschere. E a pustis, su sardu a nois nos agradat de prus, e nos faghet prus a rìere de s’italianu. E non ca est lègiu, ca non lu est, ma ca est prus biu, prus lestru e acutzu.
Comente lu bidides su sardu in su benidore?
In sas biddas nostra bastante bene: si sighit a faeddare a fitianu. In carchi biddas a curtzu a sas nostras forsis si nch’est unu pagu perdende, ma non b’andamus a s’ispissu, ma andat a logos e momentos. Una cosa chi semus bidende est unu movimentu linguìsticu biu meda in sas retzas sotziales, pro su sardu ma finas pro su turritanu e su gadduresu. Sa retza podet agiudare meda su sardu.
Gabriele Tanda
Leave a comment