Chistione linguìstica ucraina e sarda. Analogias, diferèntzias e una pregonta maca

Chistione linguìstica ucraina e sarda. Analogias, diferèntzias e una pregonta maca

No est cosa fàtzile a istèrrere analogias intre sa chistione linguìstica ucraina e sa sarda. Su proite nos lu narant unas cantas diferèntzias.

Sa prima: s’Ucraina est dae prus de trinta annos una repùblica indipendente; sa Sardigna est semper parte de s’istadu italianu.

Sa segunda: finamentas cando s’Ucraina non fiat indipendente (interdipendente a si podet nàrrere?), issa fiat una repùblica cun limba sua co-ufitziale in pare cun su russu, chi fiat sa limba franca de s’Unione soviètica dae Kaliningrad a Vladivostok; nois non semus una repùblica ma una regione (autònoma a si podet nàrrere?) e de sa co-ufitzialidade nostra est mègius chi non nde faeddemus.

Como abarremus·nche in Ucraina, mancari sintetizende·la.

Carchi annu a pustis de s’indipendèntzia de su 1991, in Kiev disinneint de lassare s’ucrainu ebbia comente limba ufitziale. Sas limbas de minoria natzionale, comente su russu, si podiant impreare cun libertade. De su restu, a deghe annos dae sa sessada de s’Urss, belle unu 30% de sos ucrainos cunsideraiat su russu comente limba materna. Ma est in su 2012, cun sa lege Kivalov-Kolesnichenko, chi in Ucraina introduent su cuntzetu de limba regionale, ecuiparende·la a sa limba natzionale in ue sos residentes de minoria natzionale nche colaiant su 10% de su totale. De custa manera unas cantas regiones ucrainas adoteint su russu comente limba regionale (pensemus a tzitades chi semus intendende custas dies comente Odessa, Kharkiv, Kherson, Mykolaiv, Zaporizhia, Sebastòpoli, Dnipropetrovsk, Luhansk e Krasny Luch). Amparados finamentas su rumenu, su moldavu e s’ungheresu.

Cun sa furriada natzionalista de su 2014, cun Maidan e cun sas ùrtimas dispositziones legislativas, est sessadu s’amparu de sas leges regionales.

Ma in antis de analizare prus a fundu (cherende) custas acontèssidas, cheret chi nos firmemus a sos cuntzetos de minoria natzionale e de limba regionale pro nos sapire de un’àtera diferèntzia: in Sardigna non b’at una minoria natzionale italiana (comente podent èssere sa russa, sa moldava, s’ungheresa, sa rumena in Ucraina) e prus a prestu cheret chi iscumproemus cantos sunt sos sardos chi pensant de àere natzionalidade italiana; sas “limbas regionales” ecuiparadas a su sardu diant dèvere èssere s’aligheresu, su gadduresu, su turritanu e su tabarchinu (non s’italianu).

E duncas ite nde diamus dèvere fàghere de custu italianu? Pregonta maca, ca a su presente est sa chi preferimus mancari sardistas.

màuru piredda
(tzitadinu italianu de natzionalidade sarda, sardòfonu e amantiosu de sas limbas, fintzas de s’italiana)

Leave a comment

Send a Comment

S'indiritzu email tuo no at a èssere publicadu. Is campos pedidos sunt signados *