Su progetu Bilinguismu Creschet est firmu dae un’annu e mesu. S’atividade de promotzione chi si faghiat cun s’universidade de Edimburgu a cunsonu cun sa Regione, paret chi siat ismentigada e interrada. Est una làstima manna, ca cussa atzione fiat una de sas mègius incarreradas in custos ùrtimos annos pro torrare a valorizare su sardu. Sa serrada de Bilinguismu Creschet est su sinnale prus mannu de su fallimentu de sas polìticas linguìsticas de sa Giunta Pigliaru e de chie la sustennet, l’at sustènnida e bi collàborat.
E puru sas promissas non fiant mancadas in cumentzu de legislatura. e unu muntone de fàulas cundidas cun sas crìticas (finas fàtziles e a in donu) a chie sos annos antepostos aiat postu in caminu un’isfortzu burocràticu e organizativu (non fàtzile) pro non privare sa Sardigna e sos sardos de una faina gasi bella, interessante e a s’avanguàrdia. Una metodologia de livellu europeu chi at fatu bene a sa polìtica linguìstica. Ma sa demagogia de sos potentes distruidores de sabidorias est semper sa prus ascurtada in sos tempos feos, gasi comente est fàtzile a artziare a subra a su caddu de chie at bintu sas eletziones pro chircare de sighire a sùmere dinare.
Ma su tempus est finas maistru, comente naraiant sos betzos nostros, e semus a tretu de fàghere su primu bilantzu. De su progetu Bilinguismu Creschet, sucursale sarda de su progetu europeu “Bilingualism Matters” non si nde bidet mancu s’intesa. Mentres su tzentru de s’universidade de Edimburgu aberit deghinas de filiales e sedes in totu su mundu, sa Sardigna, chi est istada una de sas primas a collaborare, non si nde podet prus giuare de custu profetu.
E puru s’est semper naradu chi Bilinguismu Creschet fiat sa punta prus avantzada de una Polìtica Linguìstica 2.0. Sos argumentos de sa professoressa Antonella Sorace (catedràtica italo-sardu-britànica), in particolare cussu chi su bilinguìsmu de sos pipios megiorat sas abilidades cognitivas, aiat ghetadu a terra su chi si fiat semper naradu ignorantemente de su sardu chi “disturba l’apprendimento dell’italiano”. E s’argumentu chi faeddende in domo in sardu sos piseddos podiant imparare mègius s’inglesu, nos aiat dadu un’arma de propaganda poderosa pro sa polìtica linguìstica de sa limba sarda.
Ma chie guvernat, a dies de oe, sa polìtica (?!) de sa limba sarda de seguru si nde afutit de sa comunicatzione bastante pro agiuare sa normalizatzione. Su chi interessat est a destruire e a imbolare totu su chi ant fatu sos àteros, in su mentres chi agatant un’iscùsia bona pro nde burrare sa limba sarda ufitziale. E tando Bilinguismu Creschet abbarrat una de sas cosas medas chi lassant mòrrere sena mancu la mentovare prus.
Ma ite fiat custa faina pro chie non la connoschiat?
Fiat e est unu progetu chi promovet initziativas pro sensibilizare sa gente in suba de sos profetos de su bilinguismu e chi cheret fàghere a cumprèndere a sas famìlias, a sos mastros de iscola, a sos educadores e finas a sos amministradores, ca a pesare sas creaturas in sardu non noghet a nudda, ma los agiudat. In logos medas de su mundu est normale a pesare sos pitzinnos in duas limbas diferentes!
A die de oe, in Sardigna, pro mancàntzia de informatzione, su bilinguismu est ancora ligadu a pregiudìtzios e cuntzetos negativos…. Non sunt pagos sos chi pentzant ca su de imparare a faeddare in sardu potzat fàghere dannos a fìgios issoro e timent chi gasi non imparent bene mancu s’italianu!
Sos istùdios fatos dae sa professoressa Sorace, dotzente de linguìstica acuisitzionale in s’Universidade de Edimburgu e responsàbile de su progetu, faghent a bìdere ca sos pitzinnos chi sunt pesados in duas limbas tenent abilidades cognitivas diferentes.
Non chi, e custu tocat a ddu nàrrere, issos siant prus abistos de sos àteros pitzinnos, ma su de imparare in su matessi tempus ater’una limba est de profetu ca dat a su cherbeddu issoro una elastitzidade chi ddis permitit, a pustis, de imparare prus impresse e cun prus fatzilidade àteras limbas puru e de èssere prus abertos a su mundu e a sa diversidade culturale.
A bisu de sa professoressa Sorace sos pitzinnos chi faeddant in sardu puru, imparant prus impresse finas s’inglesu!
Pro nde ischire de prus intra in su giassu internet: www.bilinguismucreschet.com
B’at unu muntone de maneras de pensare chi narant chi sos piseddos bilingue diant tènnere dificultades a imparare àteras limbas, e in tamen sos istùdios mustrant chi est totu a su revessu: sende su cherbeddu prus allenadu, su pipiu bilingue resessit a àere cussèntzia de prus limbas, e pro isse est prus fàtzile a imparare semper prus limbas.
Sa chistione de su cherbeddu agiuat su piseddu finas in àteras cosas: lis benit prus fàtzile a cambiare cosas chi sunt faghende, e a nde fàghere àteras, e custos profetos si mustrant finas dae cando sos pitzinneddos sunt creaduras de pagos meses.
Sa richesa nostra podet essire dae sa chistione de sa limba nostra: si sos babos e sas mamas diant chèrrere diant pòdere dare a sos piseddos sardos una richesa noa petzi faghende su chi amus semper connotu: est a nàrrere faeddende·lis in sa limba nostra, pro los rèndere prus prontos a sas àteras limbas e a su mundu.
Tocat a sos babos e a sas mamas sardos a lu chèrrere e a lu fàghere.
E a sa Regione a sighire a finatziare una faina de livellu artu a beru imbetzes de fàghere sa finta de defensare una limba petzi pro òbligu de ufìtziu e pro non lassare taca a sos criticones chi posca semus nois.
