– de Salvatore Serra –
“A dies de oe” est unu sàgiu chi acrarit a minudu comente si fràigat e si impreat una limba comunitària e tzìvica: un’ascusòrgiu de pensamentos de giudu chi nos ispantat e afòrtigat in s’identidade nostra.
L’at iscritu Pepe Coròngiu, esponente de balia de su movimentu linguìsticu, ativu dae deghinas de annos in sa pelea pro s’ufitzialidade de su sardu. Issu est giornalista, iscritore, tradutore, dirigente de s’amministratzione pùblica, organizadore de eventos culturales de primore. Est istadu responsàbile tècnicu de sas polìticas linguìsticas de sa RAS (2006 -2014) e at traballadu meda in su campu de sos mèdia. In s’ativu suo b’at giai unu bellu grustu de libros: àteros sàgios comente “Una limba pro guvernare” (2004), “Pro una limba ufitziale” (2006), “Una limba comuna cun milli limbàgios” (2009), “Il sardo una lingua normale” (2013), e sa regorta de contos “Metropolitània” (2019).
Ma, cale est sa punna de custu libru nou? Sunt prus de 20 annos chi unas cantas leges ant reconnotu a su sardu unu status semi-ufitziale. Pariat totu fatu, ma unu blocu polìticu-culturale reatzionàriu at gherradu a sa prus arta pro arressare su protzessu. Custu blocu negatzionista, cun su tempus, at afinadu sas armas suas, adatende·si a sa situatzione noa: narat semper prus pagu chi su sardu est unu dialetu, o chi no esistit, ma, cun prus balentia, traballat dae intro de sas lìnias pro negare chi su sardu si podat impitare comente una limba normale.
No est fàtzile pro totus a atinare sa chistione. Tando sunt tempos pretzisos pro torrare a istudiare, sighende rastros fundudos e dodas chi su tempus no at minimadu in nudda. Tocat a cumprèndere sa bellesa de su sardu e bisòngiat de proare a l’iscrìere e a lu faeddare bidende·lu comente unu sinnu de tzivismu nou. Depimus ischire chi est unu mèdiu chi nos agiuat a cuncordare pensamentos positivos pro custos tempos malos chi semus connoschende. Tenimus bisòngiu de una limba noa chi nos fatzat tzentru de su mundu nostru e nos istrinet un’imàgine noa de su chi semus, protagonistas e no abitadores de una periferia.
Leghende custas rigas, depimus tènnere s’atrivimentu de truncare cun sas ideas regressistas e antidemocràticas chi ant proadu a nos pònnere in conca, pro bogare a campus ideas noas, progressistas e democràticas. E tando est a pensare a una limba galana chi servit pro totu: amministratzione, tecnologia, mercadu, traballu, solidaridade, literadura, mèdia, giornalismu, televisione, polìtica; totu su chi cumponet sa sotziedade de oe.
In custu libru s’acrarit su continuum culturale, ma finas sintàticu e lessicale, de custa limba, chi est tècnicu, ma mescamente òbera de coro e sentimentu. Sa comunidade sarda at bisòngiu de abalentare una limba sua tzìvica e unitària. Sena gherras cun sa traditzione, ma cun meledos fundudos chi pàgina cun pàgina ghiant a iscoviare s’ùrtimu topos isconnotu: sa limba sarda de sa cuntemporaneidade.
Leave a comment