Lu Principareddu: Saint-Exupéry in casteddanu

Lu Principareddu: Saint-Exupéry in casteddanu

Intre sas limbas faeddadas in sa Sardigna setentrionale su casteddanu rapresentat un’unicum. Tenet difatis caraterìsticas a cumone cun su turritanu e àteras a cumone cun su gadduresu, sena però de pòdere èssere insertadu in manera leve in ambas duas variedades.

Espressione de una comunidade nàschida dae s’ammisturu de sardos, immigrados corsicanos e colonos lìgures, su faeddu de s’antigu Castelgenovese mantenet elementos de sas limbas chi dd’ant ingeneradu.

Durante sos sèculos, ma finas a pagu tempus a como, comente narat Mauro Maxia in Studi Sardo-Corsi, editziones Taphros, custa variedade linguìstica at bidu un’evolutzione chi nche dd’at illargadu aizu dae su gadduresu pro dd’acostare de prus a su tataresu.

A garantire una presèntzia in su panorama literàriu sardu a custa limba originale e galu bia in sa bidda de orìgine est Gianfranco Tirotto. Poete, binchidore de paritzos prèmios, a cumintzare dae su Ozieri in su 1993, Tirotto est s’autore de su primu romanzu in su faeddu suo nadiu, Lu bastimentu di li sogni di sciumma, e de àteros duos galu, L’ombra di lu soli e Cumenti óru di néuli, a prus de paritzas regortas poèticas.

Custu autore at contribuidu a crèschere sa produtzione literària in casteddanu finas ponende·si a sa proa cun sa tradutzione, pro sas editziones Papiros, de Le Petit Prince.

Publicadu in su 2017, paris cun s’editzione in tataresu, Lu Principareddu est iscritu in una limba chi est s’ispigru de cudda faeddada. Pro custu motivu, pro nàrrere, pro sèberu de Tirotto etotu, no est presente su passadu remotu, oe pagu e nudda usadu. Cun s’abilidade de romanzieri e massimamente de poete, su tradutore est renèssidu a bortare in manera perfeta un’òpera de respiru internatzionale dende·ddi su colore e finas su calore de sa limba sua casteddana.

Pro su chi pertocat sa chistione ortogràfica, Tirotto finas dae sas primas partetzipatziones a sos cuncursos de poesia, at adotadu una grafia sa prus etimològica possìbile ponende a banda solutziones complicadas. Pro nàrrere soclusiva retroflessa sonora [ɖ] est rapresentada cun suas dd, e non cun su trigramma ddh, impreadu a bortas in àrea gadduresa.

Sa fricativa laterale non tenet grafemas particulares, a diferèntzia de sas diferentes traditzione ortogràficas de su tataresu, ma est rapresentada a su sòlitu cun sas cumbinatziones de sas lìteras lt o st ebbia (esèmpios: chiltu=custu o chistioni=chistione).

Sunt rapresentadas imbetzes cun sa grafia impreada finas in gadduresu sas oclusivas palatales surda e sonora [c] e [ɟ], pro nàrrere schjaradda (arbèschida) e figghjulendi (abbaidende). Pro sos atzentos, su tradutore ddos usat a su sòlitu in sa tertzùrtima sìllaba, a prus de s’ùrtima.

Pro more de Gjuseppu Tirottu duncas Antoine de Saint-Exupéry tenet finas una boghe casteddana e podet sighire a nàrrere chi Tutti li passoni manni so staddi piccini una volta. (Ma pogghi d’eddi si n’ammèntani).

(gianni muroni)

Leave a comment

Send a Comment

S'indiritzu email tuo no at a èssere publicadu. Is campos pedidos sunt signados *