Lu mastru banditu. Pitzinnos e bandidos in Gaddura

Lu mastru banditu. Pitzinnos e bandidos in Gaddura

Lu mastru banditu, publicadu dae sas editziones Insula in su 1997, est unu contu pro pitzinnos de Franco Fresi, iscritore e poete in gadduresu e italianu e autore puru de paritzos insajos. S’òpera est sa tradutzione in gadduresu de Il maestro bandito, iscritu dae Fresi cun sa mugere Barbara in su 1972.

In custu libru Fresi ponet paris s’esperièntzia personale e sa passione sua pro su traballu de maistru de iscola (est istadu diretore didàticu) e unu de sos topos literàrios de sa traditzione gadduresa, literària e musicale, est a nàrrere su de su bandidu innotzente.

Protagonista de su contigheddu est Marieddhu, unu pitzinnu crabàrgiu, e unu bandidu. Su pitzocheddu però a printzìpiu no ischit nudda de s’òmine. S’ùnica cosa chi ischit est chi pro issu est un’amigu chi ddi faghet cumpangia cando est pastorighende e chi a pustis dd’at a imparare a iscrìere e a lèghere, cun lu ghjocu pa non isminticà, est a nàrrere su giogu pro no ismentigare”.

A prus de s’amighèntzia ddo’est duncas, a intro de sa narratzione, sa relatzione intre maistru e dischente. Custu raportu est però foras de sas situatzione clàssica oferta dae un’iscola; su chi su pitzinnu imparat dd’imparat gioghende in mesu de litos e rios, sena de mancu s’abbigiare chi est imparende carchi cosa.

Su logu in ue sos duos personàgios bivent e faghent amighèntzia est su sartu gadduresu, a distintu su de Logusantu, bidda in ue Fresi est nàschidu. Sa Gaddura contada dae s’autore est una Gaddura belle atemporale, in ue galu sa modernidade no est lòmpida cun totu sa fortza sua e in ue sos bandidos sunt figuras semimìticas.

Su de sos bandidos est unu tema chi Fresi at tratadu meda finas in custos ùrtimos annos cun Banditi di Sardegna e Le Banditesse. Storie di donne fuorilegge in Sardegna. S’àteru tema caru a s’autore est sa regione sua, sa Gaddura, chi dd’at dedicadu Antica terra di Gallura e Guida insolita ai misteri, ai segreti, alle leggende e alle curiosità della Sardegna.

Pro su chi pertocat sa grafia Fresi iscriet rispetende sa traditzione ortogràfica de su gadduresu pro sas oclusivas palatales surda e sonora[c] e [ɟ], iscriende·ddas chj e ghj: occhji (ogros) e ghjocu (giogu). Soclusiva retroflessa sonora [ɖ] est rapresentada cun su trigramma ddh, comente in Mariéddhu. Sos atzentos acutzos serbint pro marcare sas vocales serradas, mentras chi sos atzentos graes sunt impreados pro marcare sas vocales abertas: in su primu casu accóllu, chi tenet su matessi significadu chi tenet in sardu, e in su segundu piddhà, chi cheret nàrrere leare.

Su libru, chi tenet una tradutzione gamedda in sardu, Su mastru bandidu, de Diegu Corraine, est ingalanidu cun sas figuras de Pia Valentinis, artista friulana residente in Casteddu, chi at collaboradu meda cun sas editoriales nugoresas Insula e Papiros.

(gianni muroni)

Leave a comment

Send a Comment

S'indiritzu email tuo no at a èssere publicadu. Is campos pedidos sunt signados *