Sa Sardigna fiat zona ruja a concruos de sa chida colada. Ma non fiat chistione de virus corona. S’abba falada a remore, e su ludu trasinadu in intro de sa bidda de Bitzi cun rios cugugiados chi non fiant a tretu de acumprire a su traballu issoro, est intatzada in sas crònacas de cussas dies. Sas tonalidades chi imbetze pertocant s’atualidade pandèmica in Sardigna nche sunt galu in intro de su grogu. Ma pro cantu?
Màuru Piredda
A pustis de su islogan istiale “Sardegna covid free” (a tipu caramelleddas privas de tzùcaru), como bi nde tenimus un’àteru: “Ìnditze Rt prus bassu de Itàlia“. Un’euforia chi nemos diat chèrrere siat sa matessi de cando su Milan fiat binchende in Instambul contra a su Liverpool cun sas tres retes de su primu tempus. Difatis, custu ìnditze gosi bassu, garantzias mannas nos dat? Garantzia de non nche brincare dae su grogu a su colore de arantzu? Nono.
A su presente sunt bintunu sos paràmetros dae ue movet sa manu chi tinghet una Regione de unu colore o de un’àteru. Bintunu paràmetros agrupados in tres categorias: sa chi pertocat sa capatzidade de monitoràgiu; sa chi est riferida a s’atzertamentu diagnòsticu, a s’indàgine e a sa gestione de sos cuntatos; sa de sos indicadores relativos a s’istabilidade de sa trasmissione e a s’aguantu de sos servìtzios sanitàrios. Duncas no est de perunu giudu a carculare petzi s’ìnditze Rt.
Un’anàlisi rugrada de sos paràmetros nos podet dare àteros resurtos, e difatis s’Istitutu superiore de sa sanidade nos nche ponet in pare cun Calàbria e Pùllia, est a nàrrere sas Regiones cun arriscu prus artu. Su monitoràgiu dae s’11 a su 24 de santandria nos narat chi sos focolajos sunt in crèschida, chi sos servìtzios sanitàrios territoriales sunt in avèrtida, chi semus a su 38% de ocupatzione de sas terapias intensivas, ses dies de tempus mesanu intre sa data de comintzu de sos sìntomos e sa de sa diàgnosi, indàgine epidemiològica cun chirca de sos cuntatos movende però dae su 67,6% de sos cundidos noos ebbia. In s’ìnteri a 43 mortos in sa Provìntzia de Nùgoro nemos nche los at postos in su contu totale.
Su de tres islogan est “In Sardigna non b’at bisòngiu de vatzinu“. A a lu nàrrere est su viròlogu Andra Crisanti eris a sos micròfonos de La Nuova. Crisanti est prontu a ghiare unu “laboratorio Sardegna”, comente at naradu eris su presidente Christian Solinas: «At seberadu de collaborare cun sa Regione nostra narende faeddos de aprètziu pro su chi amus fatu in custos meses in sa gestione de sa Pandemia».
«S’isolamentu aunidu a sa densidade bassa de populatzione – at naradu su professore che dirigiat su dipartimentu di microbiologia e virologia de s’Universidade de Padova – podet devènnere unu fatore determinante acumpangiadu dae unu screening massivu cun tampones ràpidos». Ma comente ant a dèvere èssere somministrados? Non che a como, ca a su presente Federfarma (artìculu de su 1 de nadale de L’Unione) est pedende a sa Ras unu protocollu sèriu chi galu non b’est.
«In potecaria – leghimus in sa delìbera de su 5 de santandria – podent èssere bèndidos sos test ràpidod sierològicos e immunològicos. Sos tzitadinos, a su momentu de s’achistu, devent èssere informados in mèritu a sa tipologia, metòdica e sensibilidade de su test. Sos test achistados in potecaria los devet somministrare su mèigu e custa prestatzione no est a càrrigu de su Servìtziu sanitàriu». Ma ite narat Federfarma? Chi «non podet colare su messàgiu chi chie si siat potzat comporare su test, chi si lu potzat fàghere a contu suo sena chi posca b’apat una comunicatzione ufitziale de unu resurtu eventuale de positividade».
E Crisanti ite naraiat in contu de test ràpidos? Inatendìbiles. In su Corriere del Veneto de su 30 de santugaine – faeddos suos – leghimus chi «s’atendibilidade issoro nch’est intre su 20 e su 49%. Est pro custu chi in autotutela no apo a firmare prus sos refertos negativos ma petzi sos positivos ca a pustis b’est su tampone moleculare chi cunfirmat». Custa sa risposta de su diretore de s’azienda ospidalera paduana: «Nemos tenet sa veridade in butzaca, su resurtu de cale si siat test est cunditzionadu dae variàbiles diferentes, comente s’abilidade de chie lu somministrat. Ma si unu cras essit a campu chi su tampone moleculare nos dat èsitu dudosu pro su 3%, mancu cussu amus a fàghere prus?».
Su restu nch’est totu in intro de sas ipòtesis. Si essint paritzos negativos cale sunt negativos a beru e cales negativos farsos? Si essint paritzos positivos comente los gestimus? E sos tampones moleculares a pustis, a dae chi oe los sunt anlizende cun grandu podda? In totu custu b’est su de bator islogan. Solinas narat chi cun Crisanti amus a «fàghere comente in Corea e Singapore». Singapore? una tzitade istadu prus fàtzile a domare ma cun resursas tecnològicas chi mancu in sonnu nos las bidimus. Corea de sud: pròpiu como chi est comintzende sa de tres undadas la devimus mentovare, nois chi no amus ischidu nemmancu gestire s’istiu?
In teoria bi diat èssere su de chimbe islogan. Oe Crisanti in sas pàginas de s’Unione narat “Covid free in intro de s’istiu 2021”. Ma cheret chi bi lu lassemus – cumpartzende·lu – comente isperu.
Leave a comment