-de Nicola Merche-
Sa Turchia, chi est puntende a intrare in sa UE, non s’est istesiada ancora de sa traditzione sua de corpos de istadu. Su 15 de trìulas amus sighidu s’ispetàculu de unu corpu de istadu in tempus reale in internet e tv. Mancari chi siat faddidu in pagu oras, su corpu nde at bogadu a campu unas cantu dudas a pitzus de is relatas turcu-europeas e turcu-americanas. Sa Turchia est su membru de sa NATO cun su segundu esèrtzitu prus mannu de s’alleàntzia, òspitat sa base NATO de Incirlik chi cuntenet unu arsenale nucleare de importu.
De pagu dies Erdoğan at atobiadu a Putin e pedidu perdonu a sa Rùssia pro s’abbatimentu de su MIG in is chelos de sa Sìria, sa punna de Erdoğan est de torrare a aberrere is rutas cummertziales russas. Sa Turchia est in crisi de traballu e non si podet permìtere de abarrare in tìrria cun sa Rùssia chi aiat blocadu totu s’esportatzione agrìcula turca in su mercadu russu e is flussos turìsticos russos fatza a Turchia.
Erdoğan pro sa riforma costitutzionale presidentzialista sua abisòngiat de istabilidade, de cunsensu e de tzitire is contràrios. At costrùidu unu blocu de interessos cun riferimentos religiosos, custu istrobat sa cumponente làica de sa sotziedade turca.
Mustafa Kemal Atatürk su republicanu fundadore de sa Turchia contemporànea, at bòfidu unu istadu làicu e aiat organizadu is fortzas armadas pro tutelare custu valore.
Non ispantat duncas chi s’esèrtzitu si nde siat furriadu cunsideradu chi in su mese de austu fiat prevididu unu atòbiu de su Consìgiu Militare Supremu de Turchia, chi depiat purgare is militares non fideles a Erdoğan. Su corpu paret ddu apant pesadu gente acanta a is ideas de Fethullah Güllen, unu religiosu islàmicu esiliadu in is Istados Unidos.
Faddidu su corpu sa Turchia pedit deretu s’estraditzione de Güllen e fatu fatu imponet blocu a sa base NATO de Incirlik. In is momentos chi sighint su corpu is raportos Turchia-USA calant a su mìnimu e Erdoğan torrat in cuntatu cun Putin binchidore de sa gherra in Sìria contras a s’ISIS.
Sa faddida de su corpu ponet in càusa tres chistiones de fundamentu:
- Is chi boliant su corpu ant operadu in foras de sa cadena de cumandu e duncas non nche ant regortu militares bastante pro sustènnere su corpu tante chi ant bombardadu su parlamentu pro manifestare una fortza chi non teniant;
- Sa giunta militare non est resurtada capassa de pigare is istitutziones in Ankara custu at creadu una mancàntzia de controllu generale;
- Erdoğan at imperadu is mesos de comunicatzione pro istrumbulare sa reatzione contras a su corpu. Sa sotziedade nd’est calada in pratza prus ca totu contras a is militares mentras in passadu aiat pigadu sa parte de issos.Su presidente Erdoğan si podet profetare de su momentu pro ispinghere a in antis sa riforma presidentzialista de Turchia, cosa chi at a podet faghere andende torra a eletziones e ponende una majoria prus manna de su AKP, su partidu suo, in parlamentu. Custa riforma comuncas partzit meda sa Turchia e non at a podet èssere segura sa reatzione de sa populatzione.
- Est probàbile chi sa Turchia at a dèpere afrontare unu perìodu longu de disafios polìticos cale chi siat sa diretzione chi at a pigare e custu ponet in duda is echilìbrios in s’oriente mèdiu e in Europa