‘In Sardigna sos territòrios si depent torrare a configurare’. Pustis s’aprovatzione de sa lege subra s’assentu nou de sos entes locales, movet in totu sa Sardigna su dìbatitu intro sas classes dirigentes pro s’aplicatzione sua. Roberto Deriu, PD, cussigeri regionale nugoresu, relatore de sas normas, l’aiat naradu in custas pàginas: pro sa Sardigna s’aberit unu traballu nou pro more de sa lege etotu. Sos entes betzos morint e b’at de creare sos noos.
E tando comintzant sas assembleas pro disinnare progetos e organismos in totu s’ìsula. Ant a èssere annos de dibàtitos sighidos, sos chi agradant a chie faghet polìtica in Sardigna. Su primu addòbiu in Nùgoro, eris sero, in una sala prena a isticu de s’hotel Grillo, s’assòtziu ‘Sardegna più meglio’ at cunvocadu sos istados generales de su PD nugoresu. In domo de su relatore de sa lege si proant paràulas, bètias, islogans, ideas e polìticas ‘configurativas’ cun unu modellu de cunfrontu chi at a servire pro sas élites polìticas de totu sa Sardigna.
‘Non cheriamus fàghere un’addòbiu ‘polìticu’ – acrarit Deriu – ma una discussione funguda funguda subra custa lege e sas conseguèntzias suas in Nùgoro e in su territòriu suo’. S’arresonu est subra sa ‘cultura’ che a resursa econòmica de primore chi totus bident che a sa pupa de sa sarvesa de una zona chi dae semper at tentu un’economia lasca.
‘Sa lege ponet suta sa manu regionale sa Fundatzione Universitària, su Museu MAN e su consòrziu universitàriu Satta – narat Costantino Tidu, ùrtimu rapresentante de sa provìntzia chi andat a mòrrere – e custu sèberu est istadu pretzisu ca cheriamus sarvare custas istitutziones e bi semus resessidos. Bastat cun sas polèmicas, cherimus faeddare cun abistèntzia como>. Sas ‘polèmicas’ mentovant a su personàgju de primore ausente, su sìndigu de Nùgoro, Andrea Soddu, chi aiat criticadu sa ‘regionalizatzione’ de sa cultura nugoresa sende chi, pro a issu, fiat una revesa de sa derrota PD in su comunu. In sala non b’est non si podet defensare.
Ma mentres pro Vannina Mulas s’operatzione est istada pretzisa e andat a sa punna chi li tocat ca at cunfirmadu sa tzentralidade de su mundu culturale nugoresu, pro Bruno Murgia, presidente de s’ISRE, est prus de importu a definire custa ‘cultura’. ‘Deo traballo e produo cultura cada die – at naradu Murgia – e lu naro cun rispetu: non podimus andare a dae in antis faeddende semper de Satta e Deledda. Penso chi unu museu de s’identidade siat in prus, bi tenimus giai cussu de s’Isre. Su desafiu est a produire una cultura noa, nostra ma finas Internatzionale’.
Ite est sa cultura de su territòriu pro sas classes dirigentes nugoresas tando? Est una medida bona pro totu sa Sardigna? De limba sarda non nde faeddat nemos: su ‘polo culturale’ est un’ammesturu intre identidade (folclore?), literadura e disafios noos. Ma est finas, gasi paret, unu problema de relatas cun sas leges de istabilidade regionales e cun sas resursas chi depent lòmpere dae Casteddu.
Mario Zidda, giai sìndigu, at cumpresu bene sa chistione de sa configuratzione noa a tales chi la bidet comente élite dirigente ‘pragmàtica’. ‘M’ammento unu pessamentu de s’iscritore Bufalino – at naradu – subra sos ‘isentes’ cognitivos chi sunt sos chi in sa sotziedade, a sa matessi manera, o non cherent cambiare nudda o cherent cambiare totu. Pro sa cultura nugoresa sa lege ponet unu problema de isòrvere: o ses parte de su problema o ses parte de sa solutzione’. E in custa semida ant sighidu Tonino Rocca, Marco Ventroni, Maria Francesca Ticca e àteros.
At tancadu Deriu, lider legitimadu dae su territòriu e dae s’assemblea regionale. ‘Custu ‘polo’ culturale no esistit – narat- est de fàghere’. Est su maistru cumponidore de una ‘super lege’ chi at a impitzare sas classes dirigentes locales pro custos annos a bènnere, isbeliende finas dae àteros problemas. Abbarrat una trata segura de pònnere in fatu pro sas àteras tzitades e territòrios, ma finas ca b’at s’urgèntzia de àteros problemas ‘regionales’. S’Universidade est acanta de tancare in Casteddu e Tàtari e cheret su dinare culturale de sa Regione. E tando ite at a lassare in Nùgoro e in Sardigna?
Curiosu chi s’Istadu fiat foras dae s’arresonu che a sa limba sarda. Ismèntigu o farta de interventu? B’at cosas medas de torrare a configurare in Sardigna in custos annos de pelea, finas sa funtzione de sas classes dirigentes. Sa lege noa podet èssere finas un’esertzìtziu de autodeterminatzione. Pragmàticu.
(dir)
Leave a comment