de Angelo Canu
“Non chèrgio pònnere buca in sa polèmica chi b’est custu tempus in pitzu a sa Limba Sarda Comuna, ma b’at de nàrrere chi un’istandard iscritu est de giudu mannu a su bilinguismu”.
Gasi at naradu Antonella Sorace, professoressa famada de s’Universidade de Edimburgo, luminare mundiale de su bilinguismu, a pustis àere torradu gràtzias a su Servìtziu Limba Sarda e a su ex Diretore suo pro s’impignu e s’impitzu chi s’ant leadu pro pesare e fàghere crèschere su progetu Bilinguismu Creschet.
Lunis mangianu in sa sala de su Cussìgiu de Nùgoro Gianfranca Logias, s’Assessora a sa Cultura de sa Provìntzia de Nùgoro, at presentadu sos resurtos de una chirca fata in sa provìntzia ligada a “Bilinguismu creschet”, su progetu finantziadu dae sa Regione in su 2011 chi punnat a “ghetare unu ponte intre sa chirca e sa comunidade (famìlias bilìngues, educadores e amministradores) pro isparghinare sa connoschèntzia a pitzu de su bilinguismu e fàghere a manera chi semper prus pipios potzant gosare de su bilinguismu.”
Logias at ammentadu s’importu de su progetu pro su sardu, cun sa lamenta chi però non b’at atinu de “limba”, dae chi est galu bidu che a dialetu, bonu pro sa domo e sa famìllia ebbia. B’at galu de traballare pro li donare su reconnoschimentu làdinu e prenu de “limba normale”.
A sa presentada, b’at acudidu gente meda: maistros e maistras de iscola, operadores de sos ufìtzios linguìsticos, giornalistas e polìticos, pro intenderent su chi b’at essidu a campu dae sa chirca, chi est nàschida pro averiguare sas cumpetèntzias linguìsticas e sas abilidades cognitivas de sos pitzinneddos intre sos 6 e sos 8 annos chi istant in sa Provìntzia de Nùgoro e chi faeddant su sardu e s’italianu o s’italianu ebbia.
A s’addòbiu at leadu parte fintzas Giuseppe Dessena, capu Gabinete de s’Assessoradu a sa Cultura. Cuntentu de esseret torradu a Nùgoro, in ue fintzas a pagu tempus a como est istadu assessore provintziale, at fatu una promissa de importu mannu: “si su progetu est de gabbale de a beru, amus a chircare finantziamentos regionales e fintzas europeos”.
A Manuela Mereu, chircadora, est tocadu a ispricare sas punnas de sa chirca, a chistionare de sos mitos farsos in pitzu a su bilinguismu e de sos pregiudìtzios contras a sas limbas de minoria. In prus at mentovadu totus sos datos de sa chirca e ispricadu chi ant seberadu sa provìntzia de Nùgoro ca s’indàgine sòtziu-linguìstica de A. Oppo de su 2007 narat chi est sa provìntzia cun sa cumpetèntzia linguìstica prus arta de totu sa Sardigna pro su chi pertocat sa connoschèntzia de su sardu: su 78,3% de sos chi tenent dae sos 35 a sos 59 annos. In prus est su logu in ue b’at sa trasmissione intergeneratzionale cun sa mèdia prus arta, su 25,9%.
Antonella Sorace, at chistionadu de sos profetos de su bilinguismu in sos pipios, profetos chi non sunt linguìsticos ebbia, ma fintzas culturales, sotziales e cognitivos. At naradu a manera crara e làdina chi in pitzu a s’allega de su bilinguismu galu meda sunt sos pregiudìtzios e sos istereòtipos (sos pitzinnos creschent ammisturende sas duas limbas, pro nde nàrrere unu), cando imbetzes b’at prus torracontu a èssere bilìngue chi non monolìngue. In sa relata sua at ispricadu fintzas ite test ant fatu sos pitzinnos (“mondo opposto” e “òrdine delle carte”) e at naradu chi sa chirca at mustradu chi sa connoschèntzia de s’italianu de sos pitzocos bilìngues non de esseret de mancu est fintzas de prus e chi duncas su pitzinnu chi impreat su sardu e s’italianu non tenet dificultade peruna a impitare sas duas limbas.
Punna de “Bilinguismu creschet” est duncas dare informatziones giustas pro cambiare s’idea de sa gente subra de su bilinguismu.
S’Assessora Regionale a sa Cultura, Claudia Firino, at naradu chi sa limba sarda est sa fundamenta de s’identidade de sa regione nostra e chi si ligat cun sa cultura e cun s’iscola: su sardu podet intrare a iscola pro mèdiu de progetos culturales. S’Unione Europea est in favore de sa crèschida de sas limbas minoritàrias e duncas sa giunta Pigliaru at a chircare de istare in custu surcu.
Leave a comment