La bella di Cabras, romanzu de su 1887, si podet cunsiderare sa sighidura, a livellu programmàticu de Il muto di Gallura. S’autore, Enrico Costa, aiat detzìdidu de contare dae unu puntu de bista sardu, s’istòria de s’ìsula nostra e de nde fàghere a connòschere usos e costumàntzias.
A pustis de àere contadu sos fatos istòricos chi aiant bidu protagonista su bandidu de Azos, chi l’aiant permìtidu de fotografare sas usàntzias de sa Gaddura otzidentale de cuddu tempus, s’iscritore tataresu aiat chertu immortalare sas traditziones de su Campidanu de Aristanis e de su Sinis.
Pro custu motivu, prus chi no in s’àteru romanzu, aiat sacrificadu sa parte narrativa in favore de insertos istòricos o descritzione de sas atividades de su logu, che a su traballu in sa pischina de Crabas, contadu a fine a fine.
Ambientadu in sa bidda de piscadores in sa segunda metade de su 1800, su libru nos ammustrat sa cunditzione de povertade de su prus de sos abitantes de sas biddas, chi o pro bisòngiu o pro ignoràntzia preferiant chi sos pitzocos, massimamente sas fèminas, esserent andados tzeracos in domo angena imbetzes de istudiare.
Una de custas tzeracheddas est pròpiu sa protagonista de s’òpera. Rosa, custu su nùmene suo, si movet intre sa bidda nadia, Crabas, e Aristanis. Non mancant però riferimentos a Casteddu, e in cue puru Costa incruit in sa narratzione unu excursus istòricu subra sa festa de Santu Efes.
Sa bella crabarissa est inghiriada dae una corte de personàgios chi rapresentant ognunu unu de sos setores de sa sotziedade. B’at piscadores, massajos, possidentes de sas biddas e de sas tzitades, avocados e preìderos.
Enrico Costa isterret unu contu prenu de passione in ue non si nd’istat de cundennare sa mentalidade classista de s’època, mustrende cumpassione, comente aiat giai fatu in Il muto di Gallura, pro sos ùmiles e sos disamparados.
(luca foddai)
Leave a comment