In su 1113 sos cristianos de sas costas otzidentales de Europa aiant cumintzadu a organizare un’ispeditzione pro sa reconchista de sas ìsulas baleares. S’obietivu fiat religiosu, pro liberare s’artzipèlagu dae sa presèntzia islàmica, ma finas polìticu e militare. Dae in ie difatis partiant sos moros pro degolliare sas terras de sa penìsula italiana, de Proventza e de Sardigna e Còrsica.
S’atacu fiat partidu a su cumintzu de s’istade de su 1114. Sa potèntzia de su tempus, Pisa, aiat postu 300 naves e unas chentu ddas aiant postas sos alleados otzitanos e ibèricos. In sa flota fiant imbarcados sordados finas de comunas toscanas e de s’Istadu Pontifìtziu, a prus de sardos e corsicanos.
Sos cristianos aiant conchistadu pro prima a Ibiza, sa die 11 de austu. A pustis de meses e meses de assèdiu si fiat arrèndida finas Majorca, in su beranu de su 1115. Una borta cumpletada s’operatzione però aiant fatu sa faddina de non fortificare sas ìsulas lassende sa populatzione priva de amparu. Giai in su 1116 custas fiant torradas in manos maometanas.
A s’ispeditzione aiant partetzipadu personàgios famados. Unu de custu fiat Remundu Berengàriu III su Mannu, conte de Bartzellona, chi fiat istadu cojuadu cun sa fìgia de su Cid Campeador finas a sa morte de issa.
Pro sos sardos ddoe fiat Sàltaro de Turres. Fiat fìgiu de Marcusa, sa mugere de Gantine I, re de Turres. Si fiat imbarcadu in Portu Conte, acanta de S’Alighera e in gherra aiat mortu a unu capu moro, Abròtanu, cun sa virga sardisca. Torradu a Sardigna comente un’eroe, a pustis aiat chircadu de nch’iscartziare a su frade, Gonàrio, fìgiu de Gantine, dae sa sutzessione a su tronu.
Sa riconchista de sas Baleares est su tema de su Liber Maiolichinus de gestis pisanorum illustribus, crònaca in esàmetros latinos, cummissionada dae sa tzitade de Pisa.
(gianni muroni)