Nàschidu in Parigi in su 18, fìgiu de Riccardo e nebode de don Vincenzo Manca Amat, duca de s’Asinara, Antoine Manca, connotu in Frantza comente marquis de Morès, at bìvidu intre bator continentes.
A pustis de una formatzione militare, si fiat cojuadu in su 1882 cun Medora von Hoffmann, fìgia de unu banchieri de Nova York. Pro more de su sogru aiat connotu su mundu finantziariu nordamericanu dae intro, tantu chi s’esperièntzia fata dd’aiat permìtidu de iscrìere libros subra su tema.
In Amèrica aiat chircadu de fàghere fortuna. Cumbintu chi sa richesa de sos Istados Unidos fiat su bestiàmene, aiat detzìdidu de investire in un’impresa intre su Montana e su Nord Dakota, in ue aiat fundadu una tzitade, mutida cun su nùmene de sa mugere, Medora, in ue est galu presenta un’istàtua sua, fata fàghere dae sos familiares a pustis mortu.
In ie aiat fraigadu su primu ochidòrgiu de sa zona e pro s’opònnere a su monopòliu de su mercadu de sa petza, chi fiat in manos de medianeris giudeos, s’aiat postu tres bangas in Nova York, in ue bèndere in deretura sa petza bùula.
A sa fine però aiat dèpidu tzèdere. A pustis de unu biàgiu in Ìndia fiat torradu in pàtria. Si fiat dedicadu a sa carriera polìtica, cun ideas basadas in sa giustìtzia sotziale e aiat sighidu sa gherra ideològica contra a sa finàntzia giudea, finas contra a sa famìllia Rotschild, cosa chi aiat cajonadu acusas de antisemitismu.
In antis de mòrrere aiat bisitadu sa Sardigna, in su 1895, e fiat andadu a Tàtari e a Mores pro connòschere sa terra de sos majores suos.
Sa vida aventurosa de Antoine est acabbada in Àfrica s’annu a pustis. S’idea sua fiat de istabilire un’alleàntzia istàbile cun s’Islam in funtzione antibritànnica. Pro custu aiat detzìdidu de cumintzare un’ispeditzione fache a sud sena de pònnere mente a sas autoridades frantzesas chi dd’aiant avisadu de su perìgulu.
Manca si fiat fidadu de sos tuareg chi, a sa fine, ddu diant traìghere. Sa famìllia at semper pensadu a responsabilidades de su guvernu coloniale chi no dd’agradaiant sas initziativas de su marchesu.
In sa vida sua su marquis de Morès at connotu a personàgios che a Teddy Roosevelt e a Philippe Pétain. Sos fatos chi ddu pertocant sunt contados in Il Marchesato di Mores, de Antonio Areddu, editziones Condaghes, 2011.
(gianni muroni)
Leave a comment