Su friulanu est una limba romanza de su grupu retoromanzu. S’est isvilupadu dae su latinu rùsticu de Aquileja, misturadu a elementos tzèlticos, chi pustis si bi sunt agiuntos elememntos medas islavos e germànicos, ca unos cantos pòpulos de erèntzia germànica (longobardos, gotos, francos, tudescos) ant dominadu su Friuli pro prus de 900 annos.
In su 1996 est essida a campu sa “Grafie uficiâl” de sa limba friulana, frutu de su traballu de una Cummissione pùblica formada dae sas provìntzias de Udine, Pordenone e Gorizia. Est cun s’art. 13, comma 2 de sa L.R. (Friuli- Vg) 15/96 chi s’assebertat sa “grafia ufitziale” de sa limba. Sa Cummissione fiat formada dae Adriano Ceschia, Silvana Fachin Schiavi, Giovanni Frau, Amedeo Giacomini, Aldo Moretti, Gianni Nazzi, Etelredo Pascolo, Nereo Perini, Giancarlo Ricci, Piera Rizzolati e Eraldo Sgubin. Custa Cummissione aiat fatu unas cantas propostas a su prof. Xavier Lamuela, catalanu, professore de filologia romanza in s’Universidade de Bartzellona, espertu mannu de limba friulana, su cale aiat leadu a referimentu – cun unas cantas simplificatziones e modìficas – sa grafia de sa Sotziedade Filològica friulana.
S’Istadu italianu at reconnotu, in su 1999, sa “minoria linguìstica istòrica friulana” cun sa lege 482/1999, artìculu 2.
Su friulanu faghet parte de sas limbas presentes in Google Translate.
Ite est Google Translate? Est una aina de tradutzione linguìstica proposta a in donu dae Google. Cunsentit a sos chi l’impitant de traduire paràulas, frases, testos e pàginas web intreas intre limbas diferentes. Google Translate impreat tecnologias avantzadas de elaboratzione de su limbàgiu naturale, comente s’imparòngiu automàticu e sas retzas neurales, pro dare tradutziones semper prus cuidadosas. Est disponìbile siat comente versione pro navigadore siat comente aplicatzione, e custu nde faghet un’istrumentu fàtzile a lu lograre e cumbeniosu pro sas pessones de totu su mundu.
In s’interi bidimus, a titulu de curiosidade, unu testu bortadu dae s’inglesu a su friulanu.
– Friuli-Venezia Giulia (Italian: [friˈuːli veˈnɛttsja ˈdʒuːlja]) is one of the 20 regions of Italy and one of five autonomous regions with special statute. The regional capital is Trieste on the Gulf of Trieste, a bay of the Adriatic Sea.
Friuli-Venezia Giulia has an area of 7,924 square kilometres (3,059 sq mi) and about 1.2 million inhabitants. A natural opening to the sea for many central European countries, the region is traversed by the major transport routes between the east and west of Southern Europe. It encompasses the historical-geographical region of Friuli and a small portion of the historical region of Venezia Giulia—also known in English as the Julian March—each with its own distinct history, traditions and identity.
-La Giulie dal Friuli-Venezie (in talian) e je une das vincj regjons da Italie e une das cinc regjons autonomis cuntun statût speciâl. La capitâl regjonâl e je Triest tal Golf di Triest, une baie dal mâr Adriatic. Il Friuli-Venezie Giulie al à une superficie di 7.924 chilometris cuadrats e cirche 1,2 milions di abitants. Une vierzidure naturâl al mâr par tancj paîs de Europe centrâl, la regjon e je traviersade des stradis di traspuart principâls jenfri Est e Ovest de Europe meridionâl. Al cjape dentri la regjon storiche-gjeografiche dal Friuli e une piçule part da regjon storiche da Venezie Giulie, cognossude ancje par inglês come Març Julian, ognidune cun la sô storie, tradizions e identitât.
(sa redatzione)
Leave a comment