-de Giuseppe Corronca-
Sa patrìstica est sa filosofia de sos “Babbos de sa Crèsia”, est a nàrrere sos primos iscritores cristianos de s’antighidade, chi contribuint a s’elaboratzione de sa dotrina cristiana. Su perìodu patrìsticu cumentzat in su de II sèculu p.e.v. cun sos “babbos apologistas”, chi defensant su cristianèsimu dae sas persecutziones de sos ebreos e de sos paganos, fintzas a su de VIII sèculu.
Intre sos apologistas ammentamus Giustinu, cunsideradu su fundadore de sa patrìstica e a pustis Ireneu e Ipòlitu, chi polemizant contra a sos gnòsticos. Intre sas àteras personalidades de ispicu de custu perìodu ammentamus Tertullianu, chi a diferèntzia de sos apologistas orientales chi ant chircadu de apostivigare sa continuidade de su cristianèsimu cun sa filosofia greca, issu est s’esponente majore de sos apologistas otzidentales chi rivendicant s’originalidade de sa rivelatzione cristiana cunforma a cussa pagana.
Intre su de III e su de IV sèculos si distinghent Clemente Alessandrinu, Origene e Gregòriu de Nissa, ma sa figura prus de importu est cussa de Austinu de Ippona. Issu naschet a Tagaste in s’Àfrica romana in s’annu 354 e morit in su 430. In unu primu momentu aderit a sa seta de sos manicheos e, a pustis, si cunvertit a su cristianèsimu. In sas Cunfessiones Austinu ponet s’interioridade comente mèdiu pro connòschere Deus. S’òmine est unu chircadore de sa beridade chi est Deus, su cale faghet lughe subra de sa mente de s’òmine, gasi s’òmine podet cumprèndere. Pro Austinu sa resone e sa fide sunt unidas; issu pensat chi est netzessàriu crèere pro cumprèndere, «crede ut intelligas» e cumprèndere pro crèere, «intellige ut credas».
Contra sos iscèticos, chi ant dudas subra totu sas cosas, Austinu respondet chi si faddit, cheret nàrrere chi esistit, «si fallor, sum». Contra a sos manicheos, chi pensant chi su mundu est dominadu da duos printzìpios uguales, su Bene e su Male chi sunt in gherra intre issos, Austinu respondet chi petzi Deus est bene e chi su male est una forma de non-èssere de su bene. Contra a sos donatistas, chi pensant chi sa valididade de sos sacrametos dipendet dae sa puresa de chie los amministrat, Austinu respondet chi est Gesu Cristu chi operat pro mèdiu de su preìderu e, duncas, su sacramentu at balore. S’ùrtima polèmica est cussa contra a su pelagianèsimu, chi pensat chi s’òmine podet fàghere su bene sena s’interventu de sa gràtzia. Ma, si est gasi, cheret nàrrere chi Gesu Cristu non serbit pro agiduare s’òmine a si sarvare dae su pecadu.
In s’òpera prus nòdida intitulada Subra de sa tzitade de Deus, Austinu faghet una distintzione intre sa tzitade de sos òmines, est a nàrrere cussa in ue si bivet segundu sa lògica de su mundu e sa tzitade de Deus, in ue s’òmine bivet segundu s’ispìritu e, duncas, sighende sas leges de Deus.
A partire dae su de V sèculu cumentzat sa decadèntzia de sa patrìstica. Cun Severinu Boètziu, si at su passàgiu dae s’antighidade a s’Edade de Mesu; isse est cunsiderardu s’ùrtimu esponente de sa cultura romana e su primu esponente de s’iscolàstica. Cun sa morte de Beda su Veneràbile (735) su perìodu de sa patrìstica podet èssere cunsideradu serradu.
Giuseppe Corronca
Leave a comment