Chie no la connoschet sa pellìcula “Der Untergang” (in Itàlia trasmìtidu comente “La Caduta”)? Bene. Ca, a propòsitu de rutas, oe ruet su de otanta anniversàrios de sos concruos de sa batalla de Berlinu. Comintzada su 16 de abrile de su 1945, la connoschimus comente s’ùrtima grandu ofensiva de sa segunda gherra mundiale in Europa. Su 2 de maju de 80 annos a como cumbinat duncas cun sa derrota definitiva de sa Germània nazista, de cussu Reich chi si cheriat millenàriu e chi imbetzes no est duradu nemmancu tres lustros. Sas dies in antis s’Armada ruja soviètica (diamus·bi cara, soviètica e non russa) in pare cun s’Armada polaca nche barigheint a primu su riu Oder e a pustis inghirieint sa capitale tedesca, cando chi sos ùrtimos repartos de sa Wehrmacht nudda prus podiant. Hitler, timende de fàghere sa matessi fine de s’alleadu suo Mussolini (tentu fuende·si·nche, mortu dae is partigianos e apicadu a conca in giosso su 28 de abrile in MIlanu), si fiat giai rèndidu a sa sorte sua pro mèdiu de unu corfu de Walther Ppk a conca e fatu fatu (in foras de su bunker) brusiadu duas dies in antis de sos concruos de sa batalla. Torrende a sa batalla, is sovièticos ghiados deo sos maresciallos Georgij Žukov e Ivan Konev, acumpreint a sa missione issoro isperdende·nche su bonu de sas fortzas inimigas pròpiu in die de oe. Ma de jure sa Germània nazista s’est rèndida una chida a pustis, su 9 maju. Cussu 9 chi oe Putin tzèlebrat faeddende de vitòria russa ma chi imbetze, comente amus naradu pagas rigas in antis, fiat soviètica, e duncas finamentas ucraina. In s’Armada ruja b’aiat 4,5 milliones de sordados de sa Repùblica sotzialista ucraina e su nùmenru nche lompet a sete si b’annanghimus ucrainos residentes in àteros logos de s’Urss. Non nche colaiant sas 150mìgia unidades, imbetzes, is collaboratzionistas de sa Germània. Intre 5 e 7 milliones est imbetzes su nùmero de is tzivilesucrainos mortos dae sos nazistas (1,5 milliones is ebreos).
mauro piredda
Leave a comment