Fiat su fradile de su re de Frantza Luisu XVI chi aiat connotu su degollamentu a ghilliotina in Frantza. Fiat cojadu cun Maria Clotilde, sorre de su matessi re frantzesu, reina chi at bìvidu, a bisu de sos cuntemporaneos, comente una santa. Finas Càralu Emanuele fiat devotu meda e timiat sos rivolutzionàrios frantzesos che sa pesta. Ambos, pro more de sa gherra pèrdida dae su Piemonte contra a Napoleone, aiant connotu su disterru in s’ìsula. Finas a tando no no aiant mai postu su pee in terra sarda no in tamen nde giugherent sa corona.
Napoleone aiat conchistadu sa Lombardia, creende sas repùblicas Tzispadana, Tzisalpina, Lìgure e Romana e ocupende manu militari su Piemonte. Su re l’aiant custrintu a si fuire a Sardigna in ue fiat lòmpidu su su 3 de su mese de martzu de su 1799 paris cun sa mugere. Sende arribadu su soberanu, Casteddu fiat divenida a totu sos efetos sa capitale de su Regnu e si fiat abolida finas sa càrriga de su visurè. A subra de sos sardos, giai trupiados dae su fiscu piemontesu, lis aiant carrigadu in costas finas sos gastos pro mantènnere in tzitade re, reina, dignitàrios, laches e totu sa corte sàbauda. Unu corpus grae pro un’ìsula chi fiat giai ferta pro totu su trèulu cajonadu dae sos motos rivolutzionàrios ghiados dae Angioy e dae una fiscalidade piemontesa crùele.
Ma su re sardu a mala bògia, in Sardigna, bi fiat abarradu pagu. Su 18 de cabudanni de su matessi annu, sende chi no l’agradaiat a bìvere in Casteddu, si nde fiat andadu cun totu s’acumpangiamentu in Toscana e aiat comintzadu a girare peri sas cortes de totu s’Itàlia. In su 1802, a pustis de una crisi mìstica, aiat abdicadu a favore de su frade Vitòriu Emanuele I. Aiat printzipadu su novitziadu pro divènnere unu gesuita. Fiat mortu in Roma su 6 de su mese de santugaine de su 1819 sena prus torrare mai a bìdere sa terra chi l’aiat dadu su tìtulu de Re e chi issu no aiat mai amadu. Finas sa ex reina Maria Clotilde si fiat morta in Roma.

Ma sa Sardigna, no in tamen custu tratamentu malu, aiat istrecadu cale si siat intentu rivolutzionàriu dae Angioy finas a sa rebellia de Palabanda perfetzionende sa renùntzia a sa soberania, in favore de sa dinastia piemontesa, in su 1847 cun sa Perfeta Fusione. E in sos sèculos, finas a su referendum de su 1946, at seberadu de èssere semper fìdele a sa monarchia e a sos Re sabàudos. Petzi sa Repùblica Italiana nche los at bogados dae su domìniu de sos sardos. Ma forsis nemancu dae s’immaginàriu ca s’ìsula sighit a èssere prena de caminos, pratzas e monumentos dedicados a sos ajajos e nebodes de Càralu Emanuele IV.
Leave a comment