Ammanigiadu dae su periòdicu Camineras impare a su Sòtziu de sos Sardos e Sòtziu “Pro no ismentigare”, su ses de freàrgiu in su ITI Angioy de Tàtari, b’est istadu s’abboju “Literadura e Limba Sarda”, dedicadu a sa memòria de Antoni Buluggiu e Salvo Zedda, e a sa presentada de su romanzu de Antonio Corsarcata, Tilda de Reni, atora (Nor, Ilarzi).
Posca de sa projetzione dedicada a sos duos biados fundadores e redatores de Camineras, Federicu Francioni at ammentadu e presentadu su profilu umanu e literàriu de Buluggiu e de Zedda; sos duos fiant intelletuales de balore e polìticos impignados pro su progressu, s’indipendèntzia e sa democratzia de sa Sardigna, Buluggiu prus in su vessante de sa limba, de s’identidade e de sa literadura, ammentamus su romanzu suo Lughe umbrinas (Condaghes), e Zedda in cuddu de s’anàlisi econòmica.
Posca sa mere de domo Ninni Tedesco, diretora de Camineras, at agradessidu a su giòvanu musicista Antonio Solinas s’acompagnamentu musicale suo (duradu finas a conclusione de sero) e at cumbidadu sa retzitadora Clara Farina a lègere pàginas de su libru de Corsarcata. Tando est cumintzadu unu diàlogu intre su moderadore Paolo Mugoni e s’autore Antoni Arca a pìgiu de sos temas de s’abboju.
Arca, autore de un’istùdiu a subra de sa narrativa in limba sarda (Benidores, Condaghes) e curadore de unu nùmero ispetziale de Camineras dedicadu a sos autores de prosa in limbas no istatales de Sardigna, at cunsideradu comente sa literadura in limba sarda at a èssere istudiada e rispetada comente a literadura “per sé” e non comente a literadura dialetale e chi, comente ogni àtera literadura mundiale tenet òperas mannas e òperas minores, e dovere de ogni letore sardu diat èssere de la connòschere e de la apretziare pro su chi de a beru balet. E si custu non càpitat, su neghe est de sa farta de distributzione, sos libros nostros est sigomente esserent a “chilòmetro zero”: foras de sa bidda de s’autore non passant.
Si cumprendet bene chi custu est su risultadu de annos de economia e de cultura feudale e non una mania de sos autores. Però, gràtzias a internet e a sos ebook, oe su “publicare in bidda” no est unu lìmite ma unu sèberu: pòngio su libru che ebook e in unu nudda si podet comporare da ogni logu de su mundu.
E passende a su tema de sa limba, Arca at cunsideradu chi sa LSC est importante meda, ma prus pro sos letores chi sos autores. Segundu a isse, s’autore at de iscrìere cun sa limba de s’arte e de su coro suos, b’at a pensare posca s’editore a lu adatare in sa LSC. Oe non podimus pretèndere chi unu giòvanu o chi unu iaju si pòngiant a pensare e iscrìere in LSC sena una preparatzione iscolàstica in cuddas normas e, mescamente, sena una polìtica linguìstica inteligente e cumpartida. Tando chi sos autores chi iscriant comente li narat s’ànima issoro, e chi bi pensent sos editores a currègere e adatare a sa LSC. De sa matessi manera chi passat in ogni literadura de su mundu, totu sos bonos editores tenent sos editors chi si preocupant de fàghere sas òpera prus legìbiles dae ogni sentidu.
E custu est su chi at fatu isse impare a Antoni Buluggiu e Gianni Muroni cun su progettu Medi Terra chi bidiat tres romanzos, unu sardu, unu corsicanu e unu catalanu, bortados a sas tres limbas. In su momentu de publicare sas tres versiones sardas, ite diant fàghere, bortare o adatare sos libros unu a sa moda de Orune s’àteru de Orosei e s’ùrtimu a sa manera de Dècimu? Evidente chi nono, de acòrdiu cun Franziscu Cheratzu, amministradore de Condaghes, ogni libru fiat passadu a sa LSC pro àere totu sos sardos sa possibilidade de lèghere in sa matessi limba pro totu Sardigna. Su matessi amore ant tentu pro sos libros de Arca e sos libros de Buluggiu.
(foto de Brunu Sini)
Leave a comment