– de Alessandro Dessì-
A sa fase de is reformas federales a onni costu nde fiat sighida un’àtera, chi aiat bidu unu prus bastante realìsticu reflussu, originadu dae s’efetu pràticu dèbile chi is leges Bassanini (chi aiant atribuidu medas cumpetèntzias a is entes locales) aiant àpidu a pitzus sa vida de cada die de is tzitadinos.
Una resonada chi de s’àteru fiat in totu simigiante a su chi si podiat fàghere pro su chi pertocat sa matessi reforma de su tìtulu V chèrrida dae su Chentru-Manca. Ambas duas aiant difatis generadu una crèschida de su disamore pro s’istitutu de is Regiones e prus in generale pro is reformas pigadas in cunsideru che solutzione pro cada problema. Ma su chi fiat prevalèssida fiat istada primariamente sa timoria pro cussos aventurismos”cantonales” giai isperimentados in is annos in antis e de is cales fiant istados protagonistas is leaders e is militantes de sa Lega Nord.
Custos, sighende una tìrria manna in is cunfrontos de sa dae issos meda ispreada “Roma furona”, aiant sighi sighi pesadu semper de prus sa pretesa issoro finas a lòmpere a un’ischera de decraratzione unilaterale, chi a bellu a bellu aiant a pustis torradu a minimare in su significu suo, de s’indipendèntzia de sa Padània (su nùmene cun su cale aiant in su mentras batijadu is regiones italianas postas a susu de sa linia gòtica).
Dae sa rughe de caminu de custos duas fenòmenos su risultadu est istadu chi is movimentos polìticos prus traditzionales de sa (aici nada) de duas Repùblicas, acostumados a si pònnere in linia cun su sentidu de su Paisu pro mèdiu de is datos chi lompiant dae is sotziedades demoscòpicas, aiant burradu prus o mancu deretu dae s’agenda de is prioridades polìticas issoro is temàticas pertocantes su “federalismu”. Custas fiant cunsideradas a custu puntu demodé opuru bidas che anticàmera perigulosa a sa setzessione e tando non prus praticàbiles o in generale non prus istratègicas in sa bisione istoritzìstica cosa issoro chi teniant: sa massimizatzione de is votos.
Immoe castiamus prus a fundu a sa propònnida subra sa cale ant a detzìdere luego sos tzitadinos.
Sa redutzione meda forte in su nùmeru de sos senadores traballat detzisamente in favore de su duo Renzi-Boschi, ma a pàrrere nostru custa propònnida diat pòdida èssere istada galu prus balentiosa, in s’ipòtesi pro esempru de una relata unu/deghe intra de sos membros de sa Camera e de su Senadu: in custu casu, in antis a su matessi nùmeru de deputados de oe (chi comente ischimus sunt 630), sos de sa Camera arta esserent istados 63.
E ponende.nos in antis a s’ipòtesi chi una redutzione estremada in su nùmeru de is cumponentes suos poderet minimare s’istitutu senatoriale, sa mègius responsa nos dda donat sa Germània: in su Bundesrat (sa camera arta cosa issoro), in cales funtziones sunt totu francu chi simbòlicas, setzent 69 delegados ebbia de is guvernos de is Lands (ma sos tzitadinos de sa federatzione sunt belle 80 milliones, est a nàrrere meda de prus de cussos de sa penìsula). [2 SIGHIT]