de Giuseppe Pepe Coròngiu
“A bias torrant” si narat e calicuna borta fintzas in bonu. Sergio Frau difatis est torradu cun sas ipòtesis suas atzisadoras de sas colunnas de Ercule, de sa Sardigna-Atlantikà e de su tsunami chi nde pòdere àere derutu sa tzivilidade nuràgica in tempos antigos.
Martis su 2 de làmpadas at riunidu amigos e apassionados in Sàrdara pro presentare una mustra “S’Unda Manna” (Domu Pilloni) fundada a subra de unas canta imàgines leadas dae unu drone chi at boladu subra sos nuraghes de su Campidanu de Mesu. Non bos conto totu sos traballos de su cunvegnu (cun paritzas presèntzias iscientìficas), s’espositzione de sa mustra e sas propostas de Frau ca sunt nòdidas e, in prus, sos giornales sardos in custas dies nd’ant dadu ampra nova.
Su chi apo aficu a nàrrere sunt unos cantos cunsideros chi mi tocant comente amigu de Sèrgio, comente unu chi at sighidu custa chistione dae primìtzios e comente osservadore de unu fenòmenu culturale chi tenet prus de unu puntu de cuntatu cun sas chistiones linguìsticas.
Intantu, su chi m’at semper tocadu est chi sos innimigos de Frau sunt sos matessi de sa limba normale: acadèmicos – in primis – timorosos chi, si custas ipòtesis esserent averguadas, diant pòdere pèrdere su ruolo de bardianos de sa sotziedade sarda chi, pagu isvilupada est e gasi depet abbarrare. No ant mai retzidu bene sos libros de Frau e, in prus de un’ocasione, l’ant ghetadu anatèmas e berbos contra. Finas a sa famada chirca de firmas contra su libru de unas deghinas de annos como: una birgòngia chi siat capitada in Sardigna una cosa gasi.
Si Sergio Frau naraiat e narat fàulas e paristòrias ite bisòngiu b’aiat e b’at de li ghetare iscomùnigas che a una cresia de apòstatas? Non bastat a mustrare iscientificamente chi sos contos suos sunt, gasi etotu, contos? Imbetzes, no, in custos ùrtimos 15 annos amus bidu comente s’Incuisitzione acadèmica apat fatu de totu pro iscandulare su libru e acanargiare s’òmine.
Su chi deo apo semper pensadu, naradu e iscritu finas dae su 2002 est chi su traballu de Frau, pretzisu o non pretzisu, serente o non serente a sa beridade iscumproada, allumat una lughe subra unu perìodu de balia de s’istòria nostra e lu faghet connòschere fora de sas làcanas de su mundu culturale regionale. No apo sas cumpetèntzias pro nàrrere si sas tesis sua sunt credìbiles o nono, naro petzi chi nde balet su tantu de iscumproare, averguare, iscumbatare. Ca, a una manera o a s’àtera, finas in su casu prus lègiu, sos contos ant a torrare a sa Sardigna in apentu, turismu, produtzione culturale e publitzidade.
E tando pro ite totu custa tìrria?
Ca si tue faghes colare una mirada diferente de s’istòria de Sardigna (mancari binchidora, de giudu, importante e non tzeraca de àteras istòrias) ghetas a terra totu un’istrutura de gerarchias culturales chi sunt cussas chi sunt egèmones a dies de oe in Sardigna e non cherent chi sos privilègios issoro siant iscontzados. Posca, unu muntone de disamparados (chi ant su bisòngiu de crèere chi sos chi sunt postos in una càtedra universitària apant su donu de s’infallibilidade) faghent sos tzeracheddos inchietos contra a s’erèticu. Lis benit bene e fàtzile a atacare a chie cuntrastat sa “beridade” dae sa cale isetant su pane e su verbu pro bìvere.
Frau, unos cantos annos a como, in unu cunvegnu in Làconi, aiat faeddadu de unu “còrgiu” chi cugutzat, alupat e istringhet s’ìsula cun unu imprassu mortale e non li permitet de crèschere e megiorare. Custu còrgiu est s’egemonia de custa classe culturale-intelletuale chi nos faghet sa vida difìtzile.
Gasi comente sa proposta polìticu-culturale de faeddare de limba sarda che a una limba normale cajonat sas matessi reatziones de timoria e arrenegu in chie non s’ischit bìdere fora de sas sèmidas de su sardu limba dialetu, limba antigòriu, e limba folklore. Pretzisas sas iscomùnigas, sa tìrria e s’arrennegu de sos tzeracheddos de s’acadèmia, cumbintos de defensare sa fide verdadera e intocàbile. Pretzisu su còrgiu chi chircat de t’ammuntare.
A 10/15 annos dae cando at comintzadu, no intamen totu sas gherras, registramus chi Sergio Frau torrat, no at mai sessadu de traballare e, indùrriadu dae professores non sardos sèrios cun unu curriculum fungudu, torrat a pònnere in discussione sas beridades de s’iscleròtica e ischitzofrènica acadèmia “sarda, ma anti sarda”. Un’esempru finas pro nois de sa limba pro non nos isporare in custos tempos feos pro e sighire a traballare seguros chi una die amus a torrare a cùrrere lassende sos dialetizadores, sos folclorìsticos e sos oportunistas a terra.
E amus a renèssere in fines a istampare custu còrgiu feu e rebestu e a essire a su sole.
http://www.sotziulimbasarda.
http://www.sotziulimbasarda.
