Chie faghet giornalismu devet ischire, artìculu 595 de su còdighe penale in suta de ogros (o connoschende·lu a pilu e sinnu), chi «chie si siat, comunichende cun prus persones, ofendet sa reputatzione de àtere», est difamende. De prus, chie faghet giornalismu devet ischire chi sa difamatzione pro mèdiu de s’imprenta (agravante) non pertocat ebbia sos artìculos de giornale ma fintzas sos reportage televisivos, sos programmas radiofònicos, sos post in sas retes sotziales e cale si siat àteru contenutu in lìnia. A sos tempos de Èmile Zola non bi fiat totu custu sèberu e sa difamatzione sua resurteit pro mèdiu de s’imprenta…imprentada.
Un’artìculu nòdidu suo de su 13 de ghennàrgiu de su 1898, iscritu pro su giornale frantzesu L’Aurore (republicanu e sotzialista), deretu nche lompeit a tribunale. E pròpiu in die de oe comintzeit su protzessu. Ma ite artìculu fiat? Lu naraiat su tìtulu etotu, “J’accuse”. Custu artìculu fiat, difatis, un’acusa contra a su guvernu frantzesu e a s’esèrtzitu in riferimentu a s’acontèssida Dreyfus, un’ufitziale de orìgine ebràica acusadu de traitoria in favore de sa Germània.
Acusados in òrdine: su tenente coronellu du Paty de Clam («artèfitze diabòlicu de s’errore giuditziàriu»); su generale Mercier («chi li fiat còmplitze»); su generale Billot («chi aiat in manos sas proas seguras de s’innotzèntzia de Dreyfus»); su generale de Boisdeffre («pro more de sa passione clericale sua»); su generale Gonse («pro more de s’ispìritu de corpus»); su generale de Pellieux e su cumandante Ravary («pro àere pesadu un’inchiesta infame»); sos tres espertos de grafologia Belhomme, Varinard e Couard («pro àere istèrridu relatziones faulàrgias»); sos ufìtzios de sa gherra («pro àere conduidu in s’imprenta una campagna abominosa»). Infines su primu e su segundu Cussìgiu de gherra.
«Formulende custas acusas isco de èssere sugetu a sos artìculos 30 e 31 de sa lege frantzesa in contu de imprenta de su 29 de trìulas de su 1881 chi punit su reatu de difamatzione. E ischende·lu bi pòngio sa cara». Su protzessu dureit finas a su 23 de su matessi mese cun cundenna de Zola a un’annu de presone. Ma nessi torreint a abèrrere su casu cun Alfred Dreyfus torra innotzente su 1906 (Zola fiat giai mortu dae bator annos).
mauro piredda
Leave a comment