Giai in su primu mandadu su presidente americanu Trump aiat pedidu a sa Danimarca de comporare sa Groenlàndia. Como in custu primu mese de presidèntzia at torradu a fàghere sa matessi proposta, otenende una risposta negativa.
S’insistèntzia de sos Istados Unidos, chi cunsìderant s’ìsula unu logu de interesse istratègicu e militare, est cumintzende a pistighingiare sa Danimarca, chi sa terra birde, de nùmene ebbia, est istadu costitutivu suo.
Parte de su continente americanu, sa Groenlàndia no at tentu mai, francu custos ùrtimos sèculos, una populatzione istàbile, neghe de sas cunditzines climàticas malas meda.
Sas diferentes undas migratòrias, dae su nordamèrica, si nche fiant semper ispèrdidas. Sa matessi fine at fatu sa colonizatzione vichinga, cumintzada cun Erik su Ruju a sa fine de su de deghe sèculos. A pustis de unos chimbighentos annos non ddo’aiat prus europeos, chi est possìbile non si siant mai atopados a pare cun sos eschimesos, chi biviant a s’àtera ala de s’ìsula.
Petzi cun sa segunda colonizatzione a pustis de unos cantos sèculos sa populatzione iscandinava est abarrada costante, finas si minoritària.
Si su critèriu pro istabilire a chie apartenet sa Groenlàndia est cuddu geogràficu, comente paret pensare s’amministratzione Trump, diat pòdere èssere unu problema si unu cras sas Hawaii diant detzìdere de lassare s’Unione, bida s’apartenèntzia a aterunu continente.
Finas si su prus de sa populatzione est de ratza inuit s’unidade amministrativa, polìtica e culturale sa Groenlàndia dda tenet pro more de sos danesos.
In ogna modu s’unione cun Copenaghen paret in discussione sena de americanos puru. Esistit un’ispinta indipendentista chi diat pòdere batire a sa creatzione de un’istadu nou. S’in casu, mancari sos groenlandesos non pàrgiant interessados a intrare in sos U.S.A., un’istadu indipendente diat intrare in s’òrbita econòmica de sos istados nordamericanos.
De su restu est custu su sèberu chi a sa fine depent fàghere sas colònias: o una seguresa a suta de s’istadu de apartenèntzia o arriscare andende a in antis a sa sola.
(gianni muroni)
Leave a comment