“Su sardu e sas chistiones suas pro sos corsicanos?” “Complicados a beru”. Custu ant naradu sos òspites de su dibàtitu geniosu organizadu eris in Casteddu (locales ex Art), dae su situ vitobiolchini.it. Paris cun su giornalista casteddaju bi fiat Salvatore Cusimano, diretore de sa sede Rai Sicilia, chi at agiudadu su blogger a intervistare a Petru Mari e Petruluigi Alessandri a subra de su tema ‘Còrsica Oe’. Sos duos giornalistas lòmpidos dae Còrsica, chi cun Biolchini ant traballadu in sa trasmissione nòdida ‘Mediterradio’, ant prenadu su merie contende de s’ìsula issoro a manera galana e lèbia.
Su chi nd’est essidu a campu est unu retratu de sa comunidade linguìstica de Còrsica chi no est larganu meda dae su de sa Sardigna. Tzentralismu istatale, assistentzialismu, clientelismu, economia pagu dinàmica, pagu capatzidade de sas istitutziones autonòmisticas de aguantare a su podere de s’istadu. Ma finas particularidades comente unu movimentu natzionalista chi at fatu semper intèndere sa boghe sua cun sas bonas o cun sas malas.
“Semus istados pro sèculos in cunflitu cun sa Frantza -at naradu Petru Mari – ma mesches a pustis de s’indipendèntzia algerina. Sunt istados sos partidos natzionalistas a fàghere sas propostas polìticas mègius a ùrtimu. Coufitzialidade linguìstica, tratadu fiscale, energia, turismu. Dae pagos annos b’at àpidu finas una cumpartzida de temas cun sos partidos traditzionales frantzesos. Bastat a pensare a sa chistione de sa limba chi deghe annos a como poniat sa gente a rìere e como imbetzes at una majoria in favore”.
Ma s’est cumpresu chi però sa polìtica linguìstica est in abbas malas in cue puru. Pagu limba in iscola, nudda in s’amministratzione. Mègius in televisiones e ràdios in sas cales traballant Mari e Alessandri.
Cuntraditziones chi si connoschent bene finas in Sardigna. “Su tzentralismu istatale frantzesu at distruidu sa cultura locale – at naradu Petruluigi Alessandri – ma mancari a su fìgiu de su pastore l’at garantidu su benidore. Su podere frantzesu at aurtidu s’economia e a su matessi tempus indebilitadu su clanismu, sa fortza de sa cultura locale de sos clan”.
Frantza cun Còrsica e Itàlia cun Sardigna. Istòria parìvile, ma in Còrsica b’at àpidu finas sa polìtica de sas bombas. “Ma a bias est finas una violèntzia de pagu contu -at serradu Alessandri – de canes e de gatos, pro lu nàrrere a manera nostra. A bortas però criminale, a raru polìtica a manera verdadera. Est ca semus in pagos: si notat de prus e est mala a digerire”.
In Sardigna sunt àteras sas cosas malas a digerire. Finas s’impreu pùblicu de sa limba. Belle nemos a ora de su dibàtitu at faeddadu in sardu. Sos duos istràngios semper cun sa limba issoro.
