Est ufitziale. Amparu, su progetu ambitziosu nou dedicadu a s’acumprimentu de su Pianu de salvaguàrdia de su cantu a tenore, reconnòschidu dae s’Unesco comente Patrimòniu culturale immateriale de s’Umanidade, est comintzende. S’initziativa, finantziada dae sa Regione Sardigna cun sa lege 12 de su 2025 e posta in òpera dae s’Istitutu superiore regionale etnogràficu (Isre), naschet dae sa voluntade de intervènnere cun atziones pretzisas e cumpartzidas dae sas comunidades, favorende sos protzessos de salvaguàrdia de sa pràtica de su cantu a tenore e de sa trasmissione intergeneratzionale sua. Un’atzione chi sighit sas orminas de amparu lassadas in antis in su caminu: cherent ammentados pro custu sos progetos Modas e Istèrridas (in pare cun Ziradas, chi est galu andende) finantziados dae su ministeru de sa Cultura gràtzias a sa lege 77 de su 2006 e chi movent dae sas comunidades de sos cantores, protagonistas reales de sa trasmissione de custa sienda.
Su progetu est promòvidu dae unu ragrupamentu de contivìgiu chi rapresentat sa rete organizada prus manna in Sardigna. Cabu filera est s’assòtziu Campos (Coordinamentu de sas artes poèticas e musicales de traditzione orale de Sardigna), afiancadu dae sos partner operativos Assòtziu Tenores Sardigna (cun in intro 50 grupos) e Assòtziu Boches a Tenore (cun 25 realidades). Una sinergia chi at pigadu forma in su tempus cun esèmpios mannos de collaboratzione interassotziativa e chi aunit 300 cantores e barda partzidos in nessi 60 biddas de sos chirros istòricos de su cantu. In totu custu b’est sa collaboratzione rodada de s’Isre.
Cun su progetu Amparu non si cheret pònnere sa traditzione in sos museos. A s’imbesse si nde cheret garantire sa vitalidade in sos cuntestos suos de orìgine. S’obietivu printzipale est su de sustènnere sa pràtica in sos logos in ue b’at postu raighinas, promovende sa trasmissione intergeneratzionale gràtzias a atividades formativas e momentos de cunfrontu. Su progetu adotat unu modellu de governance partetzipada, in coerèntzia cun sa Cunventzione Unesco de su 2003: sos cantores e sas comunidades no istant petzi cantende e abbaidende, ma pigant sos disinnos issoro in sos protzessos de salvaguàrdia.
Cun una pluralidade de obietivos, Amparu nch’at a intrare a prus de un’àmbitu de sa vida sotziale e culturale. In programma un’indàgine sistemàtica de sas formas locales de cantu e, pro sa primu borta in forma cumprida, de su raportu cun sa poesia improvisada (gara logudoresa e cantada campidanesa).
Prevìdidos fintzas unos deghe laboratòrios didàticos, in oràriu curriculare in sas segundàrias de primu gradu, pro favorire s’iscàmbiu iscola–territòriu e pro abèrrere sas ghennas de sos istitutos a sa cultura poètica e musicale de sa comunidade e a sa limba sarda.
In prus, Amparu si proponet de afortire sas fainas laboratoriales abertas a sas comunidades chi sunt giai presentes in paritzas biddas de sa rete e chi rapresentant un’istrumentu de giudu pro sa trasmissione intergeneratzionale de su cantu a tenore. Una manera dèghida pro acurtziare sos prus giòvanos a sa pràtica pro mèdiu de s’addòbiu diretu cun sos cantores espertos.
Annuntziada fintzas sa torrada a su tzilleri, una de sas atziones prus simbòlicas in tema de riativatzione de sos cuntestos traditzionales, cun seradas de càntigu peri sos bar e peri sos logos de agregatzione ispontànea, pro chi si recùperet sa dimensione sotziale e informale chi nd’at garantidu in sos sèculos sa trasmissione orale.
No ant a mancare sas dies de cunfrontu, addòbios intercomunitàrios intre cantores de biddas diferentes, pro favorire s’iscàmbiu de esperièntzias e de pràticas bonas, pro cumpartzire sos repertòrios e sos istiles, pro nche barigare sos campanilismos in favore de una crèschida colletiva.
Comente pro sos progetos pretzedentes, sa traditzione andat a manu tenta cun sos linguàgios noos de sa comunicatzione. At a sighire, difatis, sa produtzione de su podcast “Modas: Sas boghes de sos cantadores a tenore”, un’archìviu sonoru in evolutzione chi collit sas boghes e sos contos de sos protagonistas. In intro de sa chirca b’at a èssere fintzas sa documentatzione de sa pràtica atuale de su cantu gràtzias a sas registratziones àudiu e vìdeu fatas in sas comunidades. Totu sos materiales audiovisivos prodùidos in intro de custas fainas ant a èssere carrigados in su portale www.a-tenore.org, pensadu comente una prataforma partetzipativa cun atzessu abertu pro s’istùdiu e sa divulgatzione.
Sos concruos de custu caminu cumbinant cun su Fèstival de su Cantu a Tenore, grandu eventu pùblicu de cunsigna chi at a tzelebrare sos resurtados otènnidos in pare cun sas comunidades interessadas.
Cun Amparu, su cantu a tenore cunfirmat sa natura sua de patrimòniu vivente a tretu de s’evòlvere e de faeddare a su cras sena traìghere sas raighinas pròpias. Su progetu comintzat giòbia s’11 cun unu laboratòriu in sas iscolas mèdias de Lodè e sighit chenàbura su12 dae sas 6 de sero in Otzana cun càntigos in tres tzilleris (presentes sos tenores Santa Maria e S’Afuente de Otzana, Cunsonu Santu Juanne de Tiesi, Picotu de Nùgoro). Tres sos apuntamentos de sàbadu su 14: a banda de mangianu sos duos laboratòrios iscolàsticos in Orgòsolo e in Otzana e a sero s’addòbiu de cantores in Urtei dalle 19.30 in sa Corte de Santu Pedru (cun su Tenore de ‘Urtei, su Cuncordu Su Connotu de Fonne, su Cussertu Sant’Isidoro de Torpè e su Cuntratu de Sèneghe). Calendàriu prenu de eventos in sas àteras biddas de su progetu fintzas dae sa chida ch’intrat.
Pro àere prus informatziones est possìbile a consultare su situ web www.a-tenore.org e sas pàginas social facebook.com/isremusica e instagram.com/isremusica
Gianfranca Orunesu
Leave a comment