Bolzen: sos abusos de sos prèideros

Bolzen: sos abusos de sos prèideros

Su 20 de bennàrgiu est essida a campu sa relata a subra de sos abusos in sa crèsia de sa diòcesi de Bolzen in su Sud Tirol. Una novidade in sa situatzione italiana, chi non est galu lòmpida a un’analisi funguda comente cussa fata in sos àteros Paisos europeos.

S’iscumbata est istada fata dae s’istùdiu legale de Mònacu de Baviera, su Westpfahl-Spilker-Wastl, chi aiat sighidu sas chircas fatas in Germània, Ispagna e Portogallu. S’incàrrigu bi l’at dadu su pìscamu de Bolzen etotu chi cheriat fàghere craresa e cumprèndere su pro ite de custos crìmines.

Sos resurtos benint petzi dae sos documentos chi si sunt agatados in sos archìvios diotzesanos, tando, sunt sos abusos denuntziados a sa crèsia ebbia: una partighedda de su totu. In su perìodu dae su 1964 a su 2023 sas vìtimas sunt istadas 75, belle totu fiant minorennes, de custas, 51 fiant fèminas cun prus de su mesu de edade intre 8 e 14 annos. Sos preìderos abusadores sunt prus o mancu 29. Faeddamus de nùmeros chi pertocant una diòtzesi ebbia.

A cunfrontu de s’iscumbata fata dae sa CEI (chi leaiat unu tretu de tempus meda prus minore, cun una mirada prus pagu funguda e analìtica), custa sutalìnea su rolu e su cumportamentu de sas gerarchias eclesiàsticas, e proa a agatare sas resones.

Si, comente a su sòlitu de custas istòrias, sos pìscamos ant custoidu nùmenes e responsabilidades, istesiende sos abusadores sena los pessighire. Carchi preìderu però at barigadu sas làcanas de sa malesa tzelebrende s’interru de una vìtima sua chi si fiat ochida pro su pesu de sos abusos.

In sa relata sos chircadores faghent unu resumu de sas chi sunt sas raighinas de custos crìmines. Dae sa cruesa sessuale de sos preìderos, a s’ispissu giòvanos chi ant coladu s’adolescèntzia partzidos dae sa vida de sos fedales; a sos tabù a subra de sa sessualidade tìpicos de su cristianèsimu traditzionale; fintzas a su timore de s’iscàndalu.

Mescamente però s’iscumbata narat chi mancat una “cultura de sa faddina”: sos responsàbiles eclesiàsticos, in sa majoria de sos abusos, non cheriant denuntziare pro no ammìtere de àere faddidu.

Gabriele Tanda

Leave a comment

1 Comment

  1. Cale podet essere su plurale tabu’. B’at unu termine: sulu’ (Seulo) thulu’ (Iscanu) chi in Durgali e Giba esistit galu commente situ Tului. Cheret narrere in Seulo agrustu. In realidade est una vosa chi nch’est in artu. Su thului est sa cupola, tholos, de su nuraghe. Su plurale de tabu’ est tabuis.

Send a Comment

S'indiritzu email tuo no at a èssere publicadu. Is campos pedidos sunt signados *