– de Salvatore Serra –
Antonella Sorace, a contu de s’Universidade de Edimburgu, faghet istùdios subra de su cherbeddu bilìngue, e est promotora e responsàbile de su progetu “Bilingualism Matters”, sintagma inglesu chi cheret nàrrere siat “Argumentos de bilinguismu” siat “Su bilinguismu tenet importu”.
Sa punna est a nche bogare su pregiudìtziu chi a istudiare duas limbas faghet cunfùndere sos piseddos, faghende istentare s’isvilupu cognitivu issoro.
Non b’at faddina prus manna. A connòschere duas limbas, imbetzes, faghet sceti bene a su cherbeddu. Difatis sos piseddos bilìngues notant in manera ispontànea comente funtzionat su limbàgiu (sonos, paràulas, frases) e duncas imparant mègius sas àteras limbas e imparant in antis a lèghere. Issos sèberant sa limba cunforma a sa pessone, e tando, ischint a primidiu chi sos àteros podent tènnere una prospetiva diferente. Tenent prus flessibilidade mentale, ca depent semper esclùdere una limba cando nde faeddant un’àtera: pro custu tenent prus atentzione seletiva, istransint sas distratziones, sunt bonos a supervisionare su cumportamentu issoro, ischint a s’adatare a sas tareas noas.
Cale si siat cumbinatzione de limbas dat custu profetu, finas si unu de sos idiomas interessados est una limba minoritària. Duncas, una limba minoritària est una possibilidade in prus de crèschida. Dae un’àteru puntu de vista, sos interventos polìticos non podent sarvare una limba si sos piseddos non l’imparant. Tando, agiunghimus nois, si podet nàrrere chi sa limba minoritària agiuat sos piseddos e sos piseddos agiuant sa limba minoritària.
In contu de educatzione bilìngue, est de primore su modellu de s’Iscòtzia. In custa natzione b’est su gaèlicu comente limba minoritària e b’at iscolas cun su gaèlicu comente limba veiculare. Sa veicularidade tenet, comente efetu, su megioru de su status de sa limba e, duncas, prus cunfiàntzia in sa limba etotu. Su resurtadu didàticu est de sos mègius, ca sos piseddos chi istùdiant in custas iscolas non solu imparant su gaèlicu, ma imparant s’inglesu mègius de sos àteros.
E in Sardigna, ite si podet fàghere? Tantu pro cumintzare, tocat a cambiare sas atitùdines cara a su bilinguismu, ispainende un’informatzione curreta. In custu nos podet agiuare “Bilingualism Matters”, ca est unu progetu pro agiuare totu sas castas de bilinguismu. E sigomente ant abertu 30 filiales in totu su mundu, non diat èssere malu a nd’abèrrere calicuna finas in Sardigna. E non diat èssere mancu mala s’idea de fàghere una cunventzione intre sa Regione Sarda e s’Universidade de Edimburgu.
Leave a comment