– de Antonimaria Pala –
Chi s’òmine in custa terra e finas in àteras bandas de s’istadu apat cambiadu sa manera de fraigare, de ismanniare sas biddas, de fàghere pontes e canales e àteras òperas finas idràulicas, deo bi creo. Su Clima est cosa complicada e chi fitianu in sos sèculos càmbiat – pro momentos curtzos- su grabbu. Dae su chi nos risultat dae sas crònacas iscritas e chircas iscientìficas est raru chi si apat connotu cambiamentos mannos in su giru de unu o duos annos, tales chi nos càmbiet sa vida: bi cheret tempus pro cumprèndere e sos cambiamentos e mudare sa manera de bivere de su totu. Perdonade, ma custau est unu cunsideru de un’òmine de mesa edade cabulada.
Andat bene a nàrrere chi sos trainos e sos rios non sunt andados a sas domos, chi tale òpera pùblica non si est fata a sa sola, chi sos àrgines de sos rios chi ant mantesu abbas mannas como sunt imbetzados e chi non sunt istados tentos contu dae cando los ant fraigados carchi borta finas sessanta e setanta annos faghet, si non pro carchi traballu de pulidura. Ma andat bene finas chi sas domos e sa gente apant pèrdidu s’ammentu de sas mòvidas naturales, chi sunt guvernadas dae sa fìsica, sa gravidade, sa cuota e sa pendèntzia. Ma pro unu tempus sèmpere curtzu.
E potet èssere possìbile chi in duos o tres annos una terra manna e islacanada apat pèrdidu memoria de su chi sunt sas istajones? E chi non si resessat a aguantare sas abbas de su tempus chi depet pròere?
Pròidas mannas e finas eventos meteorològicos de importu perigulosos sun capitende. Ma a pessare chi s’emergèntzia e sos allarmes e allertas mutidas cun colores sèmpere prus nieddos mi ponent una duda. Pesso chi un’atentu prus mannu a su guvernu de sa terra e a su contivìgiu de sas abbas chi ferint a terra nos diat agiuare. Pro lassare sa gente in pasu cando benit s’abba beneita chi cossolat sa terra e s’umanidade, bessende-nche dae su machine de ispantare su pòpulu, iscarmentare chie amministrat cun sa punna de nche bessire dae responsabilidades e fastigios. Custas duas dies arresonende cun unu betzu, comente piaghet a mie in cosas chi cun su betzu tenent ite a fàghere (tipu chi chi s’abba benit dae su chelu) custa pessone m’at naradu: “ est proende, proende aba comente a sèmpere”.
E non fiat de acordu cun allertas ruias e in colore de arantzu o biaitas. Fiat abba.
Isco chi est arrèsonu longu e malu a cuncrùere. Ma est de abba, su restu est àteru campu pro chie tenet su coràgiu de si leare sas responsbilidades de una terra e de unu giassu.