de Sarvadore Serra
Sa rebellia de “Su Connotu” b’est istada in Nùgoro in su 1868. Est istada sa cunseguèntzia de unas cantas leges fatas dae sos Savojas, dae su 1820 a su 1858, pro privatizare sos terrinos. Sa prima de custas leges est istada s’ “Editto delle chiudende”, chi cunsentiat a sos privados de tancare a muru gurdu, o a cresura, o in cale si siat àtera manera, sos terrinos chi in antis los impitaiat totu sa comunidade. A chie si nde serraiat unu, fintzas mannu, lu reconnoschiant comente mere ùnicu. Est pròpiu tando chi sunt nàschidos cussos terrinos cungiados chi si narant “tancas”. E est tando chi est nàschida sa cantzone de Murenu “Tancas serradas a muru/ fatas a s’aferra aferra/si su chelu esseret terra/ l’aiant serradu puru.
In Barbàgia e in Ogiastra su de nche bogare sos usos comunitàrios at fatu dannu mannu. In sos primos annos chi ant cumintzadu a aplicare custa lege sa gente at cumintzadu a si bortare contra, a bortas cun atziones violentas. Ma sas cosas sunt andadas dae male in peus in su 1858, cando sas autoridades ant cumintzadu a fàghere bèndere fintzas sas terras de su domàniu in ue sos biddaresos podiant pastorigare e collire sa linna.
In Nùgoro, su 26 de abrile de su 1868, b’at àpidu una rebellia manna. Su cussìgiu comunale aiat aprovadu una delìbera pro lotizare e pònnere a bèndere su cumonale de “Sa Serra”. Sa gente fiat arrenegada. Ma non b’at àpidu nudda de fàghere: cussos terrinos, chi in antis los podiant impitare totus, s’amministratzione los at fatos tancare deretu.
Sos tzitadinos, tando, sunt tzucados a su palatzu comunale, nch’ant ghetadu sas ghennas e ant leadu sos fusiles de sa Guàrdia Natzionale. Tando ant postu fogu a sos documentos in ue bi fiant sos progetos de lotizatzione e sos registros de s’Istadu Tzivile.“A su connotu” fiat sa paràula de òrdine de sos manifestantes. Issos, ghiados dae una fèmina chi si naraiat Paschedda Zau, cheriant pròpiu a torrare a sos usos antigos, est a nàrrere a magonire sos terrinos in forma comunitària.
Giorgi Asproni, diputadu in Parlamentu, a un’ala fiat de acordu a bèndere su cumonale, a s’àtera at naradu chi sa neghe de custa rebellia fiat de sos preìderos. Belle gasi, a pustis de su disacatu, in pare a àteros diputados sardos, at pedidu a su guvernu italianu de fàghere un’indàgine subra de sas cunditziones sotziales e econòmicas de Sardigna.
In su mese de santandria de su matessi annu est nàschida una Cummissione Parlamentare de indàgine. Su presidente fiat Depretis. Sa Cummissione est tzucada a Sardigna in su 1869. Ma non sunt bartos a nudda sos tentativos de Frantziscu Cocco Ortu e de su marchesu de Làconi Innàssiu Aymerich de crarire a sos cummissàrios sos problemas econòmicos de s’ìsula. S’ùnicu chi at fatu unu traballu unu pagu sèriu est istadu Quintino Sella, chi at iscritu una relatzione interessante subra de s’indùstria minerària sarda. Ma dae s’operadu de sa cummissione non b’at essidu perunu atu cuncretu.
Ligàmenes: https://it.wikipedia.org/wiki/Rivolta_de_Su_Connottu
http://www.contusu.it/a-su-connottu-la-ribellione-del-1868/
http://www.cronachenuoresi.it/2016/10/02/paska-zau-e-i-moti-de-su-connottu/
http://mario-wwwmarioflorecom.blogspot.it/2012/07/su-connottu-paskedda-zau.html
https://it.wikipedia.org/wiki/Editto_delle_chiudende
http://www.sardegnaambiente.it/j/v/152?s=25415&v=2&c=1548&t=1
https://it.wikipedia.org/wiki/Ademprivio
http://www.rivistaetnie.com/vicende-proprieta-sardegna-da-perfetta-utopia-a-coloniale-realta/
Leave a comment