de Sarvadore Serra
S’Hindi (Devanagari: हिन्दी, IAST: Hindī), o Hindi istandard modernu (Devanagari: मानक हिन्दी, IAST: Mānak Hindī) est sa forma istandardizada de sa limba industani .
In pare cun s’ inglesu, est sa limba ufitziale de Guvernu de Ìndia. Ma in sa Repùblica b’at àteras 21 limbas reconnotas.
S’Hindi est sa lingua franca de sa chi li narant tzintura Hindi in Ìndia. In foras de Ìndia, est limba ufitziale, connota comente Fiji Hindi, in Fiji; est reconnota comente limba regionale in Mauritius, Trinidad e Tobago, Guyana, e Suriname.
S’Hindi est sa de bator limbas prus faeddadas in su mundu, a pustis de su mandarinu, de s’ispagnolu e de s’ inglesu
Sa parte XVII de sa Costitutzione de Ìndia pertocat sa limba ufitziale. S’artìculu 343 narat chi sas limbas ufitziales de s’Unione sunt s’Hindi (cun s’iscritura Devanagari) e s’inglesu.
Semper e cando, sa Corte Arta de Gujarat, in su 2010, at osservadu chi non b’at peruna norma chi at decraradu s’Hindi limba natzionale de Ìndia.
S’artìculu 343 de sa costitutzione Indiana narat:
“(1) Sa limba ufitziale de s’Unione est s’ Hindi cun s’iscritura Devanagari. Sa forma de sos numerales de impitare in sas atividades ufitziales de s’Unione est sa forma internatzionale de sos numerales indianos.
(2) Nointames su chi b’est iscritu in su comma (1), pro unu perìudu de 15 annos dae s’intrada in vigore de custa Costitutzione, sa limba inglesa sighit a èssere impitada pro totu sas atividades ufitziales de s’Unione cunforma a comente si faghiat in antis de s’intrada in vigore: belle gasi su Presidente podet, durante custu perìudu, autorizare s’impreu de s’ Hindi in agiunta a s’inglesu, e s’impreu de sa forma Devanagari de sos numerales in agiunta a sa forma internatzionale de sos numerales indianos pro totu sas atividades ufitziales de s’Unione”
S’artìculu 351 de sa Costitutzione indiana narat:
“S’Unione tenet su dovere de promòvere sa difusione de sa limba Hindi, de l’isvilupare a manera chi servat comente mèdiu de espressione pro totu sos elementos de sa cultura cumpòsita de Ìndia e de assegurare s’irrichimentu suo assimilende, sena interfèrrere cun su gèniu suo, sas formas, s’istile e sas espressiones impitadas in hindustani e in sas àteras limbas de Ìndia inditadas in su Disponimentu 8, e disinnende, cando est netzessàriu o disigiàbile, su vocabulàriu suo, tenende contu, primariamente, de su sànscritu e, pustis, de sas àteras limbas”.
Ant istabilidu chi s’Hindi esseret devènnidu s’ùnica limba de traballu de su Guvernu de s’Unione a cumintzare dae su 1965 (cun sas diretivas de s’artìculu 344 (2) e de s’artìculu 351), ma chi sos guvernos de sos Istados fiant lìberos de traballare cun sas limbas chi aerent seberadu. Belle gasi, una resistèntzia difusa a s’impositzione de s’ Hindi a sos faeddadores non de nàschida, mescamente in Ìndia meridionale (comente in Tamil Nadu), Maharashtra, Andhra Pradesh e West Bengala otzidentale, nch’ant giutu a s’aprovatzione de sa Lege de sas Limbas ufitziales de su 1963; custa lege at istabilidu de sighite a impitare s’inglesu in manera indefinida pro totu sas atividades ufitziales, mancari chi sa diretiva costitutzionale chi imponet a su guvernu de s’Unione de animare sa difusione de s’ Hindi l’apant mantesa e apat influentziadu meda sas polìticas suas.
A livellu istatale, s’Hindi est sa limba ufitziale de custos Istados indianos: Bihar, Chhattisgarh, Haryana, Himachal Pradesh, Jharkhand, Madhya Pradesh, Rajasthan, Uttar Pradesh, e Uttarakhand. Cadunu de custos Istados podet fintzas inditare una “limba coufitziale”; in Uttar Pradesh, pro nàrrere, cunforma a sa formatzione polìtica chi tenet su podere, custa limba a su sòlitu est s’urdu. Gasi etotu, s’Hindi tenet su status de limba ufitziale in custos Territòrios de s’Unione: Andaman & Nicobar Islands, Chandigarh, Dadra & Nagar Haveli, Daman & Diu, National Capital Territory.
Su status de limba natzionale de s’Hindi est semper istadu unu tema de discussione. Una detzisione de sa Corte Indiana at craridu chi no est limba natzionale de Ìndia ca sa costitutzione no lu narat
In foras de Àsia, s’Hindi est limba ufitziale de Fiji cunforma a sa Costitutzione de su 1997, in ue li narant “Hindustani”, mancari chi in sa Costitutzione de Fiji de su 2013 li naret “Hindi”. Lu faeddant 380.000 pessones.
S’Hindi lu faeddat una parte manna de sa populatzione de Madheshis, in Nepal (sunt pessones chi tenent sas raighinas in Ìndia setentrionale ma sunt emigradas a Nepal dae chentinas de annos. A parte custu, b’at de tènnere in contu sa diàspora dae sa “tzintura Hindi “. In foras de Ìndia, sos faeddadores de Hindi sunt 8 milliones in Nepal; 649.000 in sos Istados Unidos de Amèrica; 450.170 in Mauritius; 380.000 in Fiji; 250.292 in Sud Àfrica; 150,000 in Suriname; 100,000 in Uganda; 45.800 in su Rennu Unidu; 20.000 in Zelanda Noa; 20.000 in Germània; 16.000 in Trinidad e Tobago ; 3.000 in Singapore.
Ligàmene: https://en.wikipedia.org/wiki/Hindi
Leave a comment