Sa richesa de sas limbas de minoria. Su libru de Valter Giuliano

Sa richesa de sas limbas de minoria. Su libru de Valter Giuliano

-de Giuseppe Pepe Coròngiu-

363px-la-ricchezza-di-babele-cover-210x300

S’Itàlia comente Babele, prena de limbas a isticu. Un’immàgine chi istrobbat cun s’idea traditzionale de una Repùblica monolingue e natzionalista. Su Belpaese a s’imbesse. Custa però est sa realtade chi nde essit a fora dae su libru de Valter Giuliano, ‘La ricchezza di Babele’, publicatzione chi, sena pretesa de sàgiu iscientìficu, contat su caminu longu longu de sas minorias linguìsticas de sa Repùblica. Dae sa Carta de Chivasso de su 1943, a sos istatutos de su 1948, a s’isfendiada pesosa de sa 482 in su 1999 chi at reconnotu 12 limbas (finas su sardu), ma non nd’at amparadu comente si tocat su sarvamentu.

Duoschentossessantaduas pàginas, 9 èuro de preju, patronados de giudu che a cussos de sa Regione Piemonte, Provìntzia de Torino, Pen Club, Prèmiu Ostana e Chambra d’Oc, pro averguare 50 annos de impitzos e batallas dae tando finas a oe. In su 1991-92, a cajone de s’ativismu europeu, fiat partu chi s’esseret aproada una lege tando. Ma finas a su 1999 non s’at bidu nudda. In fines cun sa 482 s’est adduida una revesa de sas minorias nessi pro s’apentu e s’ativismu de sos grupos minoritàrios chi aiant gherradu pro custas limbas aoradas e minuspretziadas.

Su libru contat, prus a fine, de s’atuatzione de custa lege dae banda de s’autore chi tando fiat assessore de sa cultura de sa Provìntzia de Torino e duncas unu protagonista de sas atziones de revesa de otzitanu, francoprovetzale e walser. Dae s’acordu fitianu cun sa Regione Piemonte e cun Chambra d’Oc (assòtziu istòricu de sos otzitanos de sa provìntzia de Cuneo liderizadu dae Ines Cavalcanti) fiat naschidu unu progetu chi galu oe est in campu. Sunt paritzas atziones collegadas pro torrare orgòlliu, dignidade e visibilidade a sas limbas minoritàrias de su Piemonte. Si fiat comintzadu dae sa mustra de sas banderas in sas comunas, a sa creatzione de sos isportellos linguìsticos pro agatare s’ora prus lùghida e famada in sas Olimpiades de ierru de su 2006. Est cuss’annu chi Sa Chanto, cantzone simbòlica, l’aiant sonada in sa tzerimònia de inchìngiu a ondra de totu sas limbas de sas baddes alpinas.

Ines Cavalcanti
Matteo Rivoira, Ines Cavalcanti, Giacomo Lombardo istudiosos e ativistas de sas limbas de minoria in Piemonte

Pustis sa mirada de s’autore s’istèndiat a sas àteras minorias de s’Itàlia e a su chi si movet in sos pòpulos che a su nostru. Dae sos annos bonos, pro totus, finas a sos malos ùrtimos. Custa infrusada bona a cajone de s’aprovatzione de sa 482 e pustis a s’imbassada, paret unu marcu sighidu pro totu sas minorias. Pro sa Sardigna, intre sas novidades reghentes de importu, si mentovant, a sorpresa, su Coordinamentu pro su Sardu Ufitziale, sa Festa de sa Limba Ufitziale e su giornale Limba Sarda 2.0. Unu reconnoschimentu non de pagu contu.

Su volùmene istràngiat finas meledos fungudos e analizos in contu de problemas chi a dies de oe abarrant abertos finas in una dimensione europea e Internatzionale. B’at duas isterridas nòdidas de su linguista Tullio de Mauro e de s’antropòlogu Annibale Salsa, una presentada pretzisa de s’assessora Antonella Parigi, paris cun datos, fatos, documentos e arresonos chi sunt pretziosos pro chie sighit custas matèria a livellu fungudu e professionale. S’argumentu de bundu est però cale podet èssere su benidore de custas limbas in unu tempus che a oe in ue s’impèllida de sa lege 482 s’est isalenada e in Itàlia torrat a sulare unu bentu de tzentralismu contra a sa biodiferèntzia territoriale e linguìstica. Mentres in Sardigna, in duos annos de unu guvernu italianista de restauratzione dialetale, semus torrados a su lanivìgiu discussionista ante 1999. Sos guvernantes ant postu mente a sos gelosos, a sos incumpetentes e a chie su sardu lu cheret mortu. Sena craresa nè isperas.

A lèghere custu libru est comente a fàghere unu viàgiu desempladu e ispantosu in custas terras, in custas limbas, in custos sonos e in custas richesas cuadas.

Chie timet a Babele in Itàlia. E pro ite?

Cunvegnu LImbas de minoria
Cunvegnu Limbas de minoria in su Salone de su libru 2016 – Torinu
Leave a comment

Send a Comment

S'indiritzu email tuo no at a èssere publicadu. Is campos pedidos sunt signados *