-de Giuseppe Corronca-
S’iscola epicurea est unu sòtziu a caràtere religiosu, in ue podent partetzipare fintzas sas fèminas. Sas letziones si faghent in su giardinu de sa domo de Epicuru, chi est su fundadore de s’iscola. Issu naschet a Samo in s’annu 341 a.e.v.; lassat unos cantos treghentos iscritos. Sa filosofia, pro Epicuru, est sa bia pro lòmpere a sa felitzidade, intendida comente liberatzione dae sas passiones e, custu, est possibile pro mèdiu de bator meighinas (tetrafàrmacu): a) sa liberatzione de sos òmines dae sa timoria de sas divinidades; b) sa liberatzione de sos òmines dae sa timoria de sa morte; c) sa dimostratzione de sa fatzilidade de lòmpere a su praghere; d) sa dimostratzione de sa provisoriedade de su male. Epicuru partzit sa filosofia in: canònica, fìsica, ètica.
Sa canònica est sa lògica o teoria de sa connoschèntzia. Sa beridade est possibile pro mèdiu de sas sensatziones, de sas antitzipatziones e de sas emotziones.
Sa fìsica epicurea est mecanitzista ca ispiegat sas cosas pro mèdiu de su movimentu de sos corpos e ponet a banda su finalismu; est fintzas materialista, ca pensat chi su mundu non si podet ispiegare pro mèdiu de causas subranaturales; difatis esistit petzi sa matèria, ca petzi su corpus podet agire o subire un’atzione. Puru s’ànima est fata de partes de matèria.
In s’ètica epicurea sa felitzidade est in su praghere. S’òmine faghet de totu pro fuire a su dolore. Sa conditzione de s’istòicu est sa ausèntzia de turbamentu (atarassia) e de dolore (aponia).
S’epicureismu dat importu mannu a s’amigàntzia, ma cumbidat sos òmines a non partetzipare a sa vida polìtica, chi podet èssere de impèigu pro lòmpere a s’atarassia. Nòdidu est su ditzu: «bive cuadu».
Istoricamente s’epicureismu est istadu cumbatadu dae su pensu cristianu de s’edade de mesu e non pro su materialismu metafìsicu ebbia, chi negat Deus e s’immortalidade de s’ànima, ma fintzas pro sa tesi ètica chi afirmat chi su movente e sa punna de sa conduta de s’òmine est in su praghere fìsicu e psìchicu.
S’epicureismu gosat de mègius fortuna cun sos umanistas de su Renaschimentu comente Cosma Raimondi, Francesco Filelfo e Lorenzo Valla chi chircant de burrare sa figura negativa de Epicuru e lu cunsiderant imbetzes comente maistru de umana sabidoria.
In su de XVII sèculu Gassendi pensat chi Epicuru si potzat cuntziliare cun su Cristianèsimu.
Influèntzias de Epicuru si agatant fintzas in sos libertinos e in Hobbes, ma massimamente dae su Setighentos in antis s’epicureismu est cunsideradu una alternativa teòrica de fundamentu pro s’interpretatzione e sa fundatzione de sa vida ètica, ispirende in manera particulare s’utilitarismu, cussa currente de filosofia morale chi cunsiderat sa punna de s’atzione s’utilidade privada e pùblica de sos òmines.
Giuseppe Corronca
Leave a comment