Luisu Wittgenstein
A pustis de annos de ditadura e de timoria, est torrende a sulare in sa sotziedade sarda unu bentu de libertade e de democratzia. Gràtzias a unu grupu de persones coragiosas chi non timent nudda, nemmancu sa lògica, is sardos ant a pòdere detzìdere in manera democràtica comente iscrìere in sardu. Fintzas a oe, difatis, cada borta chi unu iscriiat in sardu, bi fiant a su mancu duos carabineris pro ddu cundennare a morte si provaiat a iscrìere in manera diversa dae cussa prevìdida. Ma, gràtzias a Deus, paret ca si siat agatada una manera inteligente pro lòmpere a un’istandard de iscritura pro su sardu: unu referendum!
A nàrrere sa veridade, est giai nàschidu carchi problema. Cale depent èssere is possibilidades chi si diant a dèpere seberare in custu referendum? A una prima ograda paret chi siant naschende deghinas de comitados e partidos pro amparare su “sardu beru” issoro. «Teneusu arrejoni nosu chi boleusu scriri cumenti chistionausu in domu nostra – ant decraradu cussos de su “Partidu Ùnicu Limba Intèndida Giai in Antigòriu (PÙLIGA).» «Komente si permitene cussoso de sa PÙLIGA. No iskinti ka su sardu beru este kistionatu petzi in monte e in kuile?» – ddos ant torrados su Fundatzione Autèntica Unidade Limba Antiga Sarda (FAULAS). S’universidade at sùbitu pedidu unu pagu de dinare a sa Regione pro istudiare e fàghere cursos de “Movimentos Linguìsticos Sardos” ant a èssere in italianu (ca su sardu est grezu!) a incuru de carchi professorone.
Ma paret chi oramai in ònnia bidda non si fatzat àteru de chistionare de custu referendum e ònnia bidda est deliberende ca su sardu beru est su sardu de sa bidda. De prus! B’est carchi fratzione ca est pedende sa setzessione, ca non podet èssere chi depant iscrìere comente cussos pudèschidos de is bighinos!
E un’àteru problema mannu paret cussu de comente iscrìere sa pregunta de su referendum. Una duda manna! Dda iscriimus in una manera? In duas? In Tres? In binti? In 360 maneras? O pro non fàghere parte gelosa dda iscriimus a sa manera de su connotu, in italianu?
Oramai su bentu de democratzia est sulende in totue. Pighende s’esempru de is bi-linguistas, fintzas is professores de matemàtica sunt pedende sa “libertade de cussèntzia”. «2 + 2 faghet semper 4, ma depimus tènnere sa libertade de iscrìere chi faghet 5 o fintzas chi faghet 3 si nos agradat! – narat su portaboghe A. Mincu – Dda depent agabbare cun custa ditadura de su 4!» A sighire sunt lòmpidos is paneteris: «No est giustu a bèndere su pane isceti in chilogrammos. Bolimus s’istandard dòpiu: grammos e libras pro cumintzare. E pustis fintzas in metros, pòddighes, decàlitros e ètaros – at decraradu su presidente de is paneteris Bufabinu.» E giai si intendent movimentos intre is giogadores de fùbalu, in is maistros de italianu e fintzas in sa crèsia! «Deus est unu e trinu – si pregontant in medas – ma pro ite non podent èssere duos o bator? E chie dd’at istabilidu? Serbit democratzia!»
Leave a comment