Foto leada dae Nature
In un’artìculu publicadu in sa rivista Nature unu grupu de istudiosos de universidades de diferentes paisos, Malta, Germània, Regnu Unidu, Austràlia, Sènegal, cun unu ruolu de coordinamentu tentu dae su grupu de chirca de Paleosistemas Umanos de s’Istitutu de Geoantropologia Max Plank, de Jena, at fatu a connòschere un’iscoberta chi diat pòdere cambiare sos cumbinchimentos de sos istudiosos subra s’istòria umana, massimamente sa de custa ala de su mundu.
Sos istudiosos, ghiados dae sa professora maltesa Eleanor Scerri, chi traballat in s’Istitutu Max Plank de Jena, in s’Universidade de Malta, dipartimentu de Antighidades e Archeologia de sa Facultade de Artes, e in s’Istitutu de Archeologia Preistòrica de s’Universidade de Colònia, ant difatis agatadu in sa gruta de Latnija, in s’ala nordotzidentale de s’ìsula de Malta, rastas de presèntzia umanas prus antigas de su chi diat dèpere èssere cunforma a s’istòria connota finas a como.
Segundu sos datos a dispositzione sos archeòlogos pensaiant chi sa presèntzia de èssere umanos in s’artzipèlagu fiat cumintzada fache a su 7.500 a.C. pro more de una populatzione de massajos. Custos iscavos imbetzes, cumintzados in su 2019, ant fatu essire a pìgiu una beridade diferente.
Una comunidade de cassadores, est a nàrrere non gente chi praticaiat giai sa massaria, at bìvidu in ie unos milli annos in antis de sa datatzione istabilida. Giai 8.500 annos a como duncas unu grupu umanu si fiat istabilidu in s’isuledda mediterrànea.
Custu cheret nàrrere ca cheret retrodatadu finas su cumintzu de sa navigatzione. Su prus fàtzile est chi custos primos colonizadores de Malta siant arribados dae Sitzìlia, chi est a tesu unos 85 chilòmetros. Finas si no usaiant sas velas est craru chi s’ùnicu modu pro lòmpere a Malta fiat carchi forma, mancari primitiva, de imbarcatzione.
(gianni muroni)
Leave a comment